پکرهای متورم شونده قابل بازیابی از جمله مهم‌ترین تجهیزات درون‌چاهی به شمار می‌آیند که در فرایندهای مربوط به تعمیر، نگهداری، تحریک و ازدیاد برداشت چاه‌های نفت و گاز مورداستفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها امکان انجام عملیات‌هایی مانند تحریک چاه، اسیدزنی انتخابی، چاه‌آزمایی انتخابی، تعمیرات سرچاهی، تزریق ژل، مسدودسازی دائمی یا موقت چاه و بسیاری از عملیات‌های دیگر را بدون خارج کردن رشته تولیدی توسط دکل، میسر می‌سازند.
پکرهای متورم شونده قابل بازیابی با عبور از درون لوله مغزی و پس از رسیدن به عمق موردنظر، در لوله جداری متورم می‌شوند و عملیات آب‌بندی لوله جداری چاه‌های نفت و گاز را انجام می‌دهند. نسبت تورم بسیار بالای این ابزارها قابلیت آب‌بندی لوله جداری تا ۳ برابر قطر اولیه ابزار را در اختیار کاربر می‌گذارد. پس از اتمام عملیات موردنظر، پکر متورم شونده قابل بازیابی تا رسیدن به سایز اولیه فروکش می‌کند و از چاه خارج می‌شود.
شرایط عملیاتی این محصول به گونه‌ای است که بخش‌های لاستیکی این دستگاه می‌بایست در محیطی شیمیایی با دمای ۱۴۰ درجه سانتی‌گراد حدود ۴ برابر متورم شده و دیواره چاه نفت را آب‌بند کنند و این یعنی بخش‌های لاستیکی باید در این شرایط بیش از ۴۰۰% ازدیاد طول با کمترین میزان افت استحکام را داشته باشند.
استفاده از مواد نانویی باعث می‌شود تا در عین حالی که میزان ازدیاد طول دلخواه (۶۰۰%) تأمین می‌شود، استحکام در دمای بالا نسبت به دمای محیط تنها ۲۵% افت داشته باشد که این میزان افت استحکام در شرایط عملیاتی ذکر شده نتیجه‌ای بسیار عالی محسوب می‌شود.
نفوذ نانوذرات به عمق چاه‌های نفت
شرکت توسعه محصول کیا صنعت شریف برای نخستین بار در کشور موفق به تولید پکرهای متورم شونده حاوی الاستومر اصلاح شده با نانوذرات شده است.
پکرهای متورم شونده تولیدی این شرکت حاوی الاستومر اصلاح شده با نانوذرات بوده و دستیابی به فرمولاسیون خاص الاستومر مورداستفاده در این ابزار، ارائه انواع محصولات الاستومری صنعت نفت و گاز کشور را مقدور کرده است. همچنین با توجه به بومی بودن دانش طراحی و ساخت، امکان ارائه محصول در اندازه‌های غیرمرسوم و مطابق با نیاز مشتری برای این شرکت وجود دارد.
گفتنی است پکرها و سایر محصولات متورم شونده شرکت توسعه محصول کیا صنعت شریف تمام الزامات مربوط به استانداردهای API 11D1 (ISO 14310) -V3 grade را رعایت می‌کند و لاستیک ساخته شده نیز مطابق استاندارد NORSOK M-710 است.
این شرکت علاوه بر دریافت تأییدیه تست‌های کارگاهی پکرهای متورم شونده مطابق استاندارد API 11D1 (ISO 14310) -V3 grade از شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، توانسته برای تولید پکرهای متورم شونده حاوی الاستومر اصلاح شده با نانوذرات از ستاد توسعه فناوری نانو گواهی نانومقیاس دریافت کند.
همگامی یک شرکت ایرانی با شرکت‌های بزرگ نفتی
در زمینه تجهیزات درون‌چاهی، شرکت‌های بزرگ مطرح در دنیا مانند شرکت هالیبرتون، شلمبرژه، بیکر و ودرفورد، به عنوان شرکت‌هایی که عموماً خدمات مختلف صنعت نفت را به کشورهای نفت‌خیز ارائه می‌دهند، خود در زمینه ساخت و تولید این تجهیزات نیز فعالیت می‌کنند. همچنین عموماً فروش این ابزارها در دستور کار شرکت‌ها نیست و فعالیت آن‌ها در این زمینه به ارائه خدمات مختلف برای چاه‌ها محدود می‌شود.
شرکت‌های صاحب چاه‌های نفت و گاز نیز خود را درگیر نوع تجهیزات نکرده و در نهایت خدمت موردنظر روی چاه با نتیجه موردنظر را موضوع قرارداد خود با شرکت‌های خدمات دهنده قرار می‌دهند و این شرکت‌ها نیز، بدین ترتیب از دانش و تکنولوژی خود، به دلیل عدم در اختیار قرار دادن نمونه ابزار، محافظت می‌کنند.
در کشور ما نیز با وجود اینکه برخی از ابزارهای صنعت نفت و گاز بومی‌سازی شده و توسط شرکت‌های خصوصی ایرانی ساخته می‌شوند ولی پکر متورم شونده تا پیش از این در کشور ساخته نشده بود. علاوه بر این به دلیل وجود تحریم‌ها امکان گرفتن خدمات از شرکت‌های خارجی نیز مقدور نیست.
اولین تست میدانی این تجهیزات در زمستان ۹۷ در یک حلقه چاه واقع در میدان نفتی اهواز با عملیات اسیدکاری انتخابی توسط پکر متورم شونده با سایز ۱۲۵/۲ اینچ، در لوله جداری ۷ اینچ با موفقیت کامل و همراه با افزایش تولید قابل توجه انجام گرفته است.
همچنین تاکنون ۸ عملیات میدانی در چاه‌های میادین اهواز، مارون و آغاجاری با استفاده از این المان‌های آب‌بندی متورم شونده با موفقیت کامل انجام گرفته که موجب افزایش دبی بیش از ۳ هزار بشکه در روز و حتی در برخی از موارد منجر به تولیدی شدن چاه نفتی شده است.
از آنجا که با تحریم شرکت‌های معتبر تأمین‌کننده قطعات نفتی، امکان تأمین نمونه‌های خارجی با کیفیت این محصولات وجود نداشته یا با هزینه تمام شده بسیار گزافی به دست مصرف‌کننده خواهد رسید و این محصول هیچ تولیدکننده داخلی نیز ندارد، پکرهای ساخته شده توسط شرکت توسعه محصول صنعتی شریف موقعیت خوبی از نظر بازار فروش خواهند داشت.
این پکرها از لحاظ کیفیت و عملکرد هم‌تراز با نمونه‌های مشابه خارجی بوده و در زمان و قیمتی بسیار مناسب‌تر نسبت به نمونه‌های خارجی می‌تواند در دسترس مصرف‌کنندگان قرار گیرد.
با توجه به نیاز شرکت ملی نفت ایران و برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته برای تعمیر چاه‌های مختلف کشور، پیش‌بینی می‌شود سالانه به حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ عدد پکر متورم شونده در داخل کشور نیاز باشد و در همین راستا شرکت توسعه محصول کیا صنعت شریف در حال مذاکره با برخی از شرکت‌های سرویس‌دهنده داخلی جهت عرضه محصول خود است.
این شرکت هم‌اکنون توان تولید سالیانه ۵۰۰ عدد از این محصولات را دارا است و به گفته مسئولان شرکت، در صورت نیاز بیشتر به این محصولات، افزایش تولید برای تأمین همه نیازهای داخل کشور نیز با توسعه خط تولید به‌راحتی امکان‌پذیر است.
گفتنی است تاکنون ۱۶ نفر به واسطه تولید این محصول مشغول به فعالیت شده‌اند که در صورت توسعه محصولات این شرکت، این عدد می‌تواند به ۴۰ نفر نیز افزایش یابد.
شرکت توسعه محصول کیا صنعت شریف، با توجه به دستیابی به فناوری‌های کلیدی تجهیزات درون‌چاهی، ساخت طیف گسترده‌ای از محصولات با تکنولوژی مشابه از جمله پکرهای استردل متورم شونده، نگه‌دارنده‌های سیمان وغیره را در دستور کار قرار داده است.
البته تحریم‌ها در واردات برخی از مواد خام که به ناچار می‌بایست از خارج از کشور تأمین شود، مشکلاتی از بابت زمان و هزینه به وجود آورده است. از مهم‌ترین مشکلات مربوط به تجاری‌سازی محصول می‌توان به نیاز به سرمایه نسبتاً زیاد جهت ساخت و نگهداری این محصولات اشاره کرد.
