در راستای ترویج صنعتی و ارائه اطلاعات فنی و صنعتی به مدرسین فناوری نانو با افزایش سطح کیفی و محتوایی در رویدادهای صنعتی و سمینارهای ترویج فناوری نانو در صنایع با محوریت پلاسما و کاربردهای آن، دوره آموزشی صنعتی فناوری نانو، با موضوع” توانمندیها و کاربردهای فناوری پلاسمای سرد درصنایع غذایی و کشاورزی”، روز سه‌شنبه ۱۳۹۶/۶/۱۴ در محل سالن کنفرانس ستاد برگزار گردید.
به منظور افزایش سطح کیفی و محتوایی در رویدادهای صنعتی و سمینارهای ترویج فناوری نانو در صنایع با محوریت پلاسما و کاربردهای آن و در راستای ارائه اطلاعات فنی به مدرسین فناوری نانو، دوره آموزشی صنعتی فناوری نانو، با موضوع” توانمندیها و کاربردهای فناوری پلاسمای سرد درصنایع غذایی و کشاورزی”، روز سه شنبه ۱۳۹۶/۶/۱۴ به دو صورت مجازی و حضوری از ساعت ۹ تا ۱۴:۳۰ با ارائه جناب آقای مهندس مولا، کارشناس حوزه پلاسما در صنایع غذایی، کشاورزی و محیط زیست، در محل سالن کنفرانس ستاد برگزار گردید.
در این دوره از تمامی دارندگان گواهی معتبر تدریس فناوری نانو که در آینده قصد برگزاری رویدادها و سمینارهای ترویج فناوری نانو در موضوعات و حوزه های صنعتی مرتبط با فناوری پلاسمای سرد را دارند، دعوت بعمل آمد تا بصورت رایگان، در این دوره‌ها ثبت‌نام و شرکت نمایند.
در این دوره از تمامی دارندگان گواهی معتبر تدریس فناوری نانو که در آینده قصد برگزاری رویدادها و سمینارهای ترویج فناوری نانو در موضوعات و حوزه های صنعتی مرتبط با فناوری پلاسمای سرد را دارند، دعوت بعمل آمد تا بصورت رایگان، در این دوره‌ها ثبت‌نام و شرکت نمایند.
در این دوره، که آخرین جلسه از سلسله دوره های آموزشی صنعتی فناوری نانو با موضوع کاربردهای پلاسما در صنایع بود، ضمن مروری جامع بر کلیه کاربردهای صنعتی فناوری پلاسما در جهان، به زمینه های کاربردی و صنعتی این فناوری در داخل و خارج کشور پرداخته شد و مزایای آن از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفت.
از محورهای آموزشی صنعتی این دوره میتوان موارد زیر را برشمرد:
• مروری بر تعریف، تاریخچه و انواع پلاسما و شرح مباحث علمی بنیادین و ضروری مربوطه بر مبنای پژوهشهای صورت گرفته.
• تبیین کاربردهای پلاسما در صنایع گوناگون.
• معرفی شرکتهای مطرح صنعتی جهان در بکارگیری پلاسما در صنایع بویژه در صنایع غذایی و کشاورزی.
• تعریف زمینه‌های مرتبط با کاربردهای فناوری پلاسما و بیان حیطه های پژوهشی مستعد برای تجاری‌سازی و صنعتی شدن در آینده نزدیک.
• مکانیزم و نحوه عملکرد دستگاههای صنعتی حوزه پلاسما در صنایع گوناگون.
• نقش فناوری پلاسما در صنایع بسته بندی مواد غذایی و کشاورزی.
• چگونگی بهره گیری از پلاسما در استریلیزاسیون مواد غذایی و کشاورزی.
• نتایج حاصل از بکارگیری پلاسما در نگهداری و ذخیره سازی مواد غذایی و کشاورزی.
• نقش فناوری پلاسما در سرعت و کیفیت رشد محصول و نتایج عملیاتی بدست آمده.
• کاربرد فناوری پلاسما در مبارزه با آفات و حشرات.
• معرفی شرکت پالایش پلاسما صنعت، معرفی پروژه ها، تجهیزات پلاسمایی و برنامه های صنعتی در پیش روی آن شرکت در حوزه فناوری پلاسما.
• مروری بر تعریف، تاریخچه و انواع پلاسما و شرح مباحث علمی بنیادین و ضروری مربوطه بر مبنای پژوهشهای صورت گرفته.
• تبیین کاربردهای پلاسما در صنایع گوناگون.
• معرفی شرکتهای مطرح صنعتی جهان در بکارگیری پلاسما در صنایع بویژه در صنایع غذایی و کشاورزی.
• تعریف زمینه‌های مرتبط با کاربردهای فناوری پلاسما و بیان حیطه های پژوهشی مستعد برای تجاری‌سازی و صنعتی شدن در آینده نزدیک.
• مکانیزم و نحوه عملکرد دستگاههای صنعتی حوزه پلاسما در صنایع گوناگون.
• نقش فناوری پلاسما در صنایع بسته بندی مواد غذایی و کشاورزی.
• چگونگی بهره گیری از پلاسما در استریلیزاسیون مواد غذایی و کشاورزی.
• نتایج حاصل از بکارگیری پلاسما در نگهداری و ذخیره سازی مواد غذایی و کشاورزی.
• نقش فناوری پلاسما در سرعت و کیفیت رشد محصول و نتایج عملیاتی بدست آمده.
• کاربرد فناوری پلاسما در مبارزه با آفات و حشرات.
• معرفی شرکت پالایش پلاسما صنعت، معرفی پروژه ها، تجهیزات پلاسمایی و برنامه های صنعتی در پیش روی آن شرکت در حوزه فناوری پلاسما.
در ابتدای دوره، ضمن تعریف زمینه‌های مرتبط با کاربردهای فناوری پلاسما و بیان حیطه های پژوهشی مستعد برای تجاری‌سازی و صنعتی شدن در آینده نزدیک، کلیه کاربردهای صنعتی و پژوهشی پلاسما در جهان بصورت اجمالی توسط کارشناس حوزه پلاسما در صنایع غذایی، کشاورزی و محیط زیست شرکت پالایش پلاسما صنعت، توضیح داده و عنوان شد : استفاده از پلاسما به عنوان یک فناوری غیرحرارتی، برای روش های شیمیایی یا فیزیکی دیگر در صنایع، جایگزین مناسبی محسوب شده و برای غذاهای حساس به حرارت می تواند گزینه مطلوبی تلقی گردد. این فناوری ضمن کاهش میکروبها در غذاهای خام یا فراوری شده، به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی کمک شایانی می کند.
در ادامه نمونه دستگاههای صنعتی توسعه یافته با فناوری پلاسما جهت استفاده در صنایع غذایی و کشاورزی معرفی شدند. به عنوان مثال به نقش فناوری پلاسما در ایجاد لایه های نانومتری شیشه‌ای، بروی بطریهای پلی اتیلن ترفتالات (PET)، جهت کاربرد در ظروف آبمیوه و نوشیدنی ها اشاره شد که ضمن کاهش خطرات استفاده از مواد پلیمری در برابر اشعه آفتاب، ماندگاری و سلامت محصول را ارتقاء بخشیده و راه حلی مناسب برای از بین بــردن باکتریها در محصولات غذایی شــرکتها بدون اثرگــذاری بر محتوی تغذیه ای آن ارائه میدهد.
همچنین ضمن معرفی شرکتهای مطرح صنعتی جهان در بکارگیری پلاسما در صنایع بویژه در صنایع غذایی و کشاورزی، نحوه عملکرد و بکارگیری پلاسما در آن تشریح شد. یکی از کاربردهای مورد نظر در صنایع غذایی و کشاورزی، استریل نمودن و افزایش ماندگاری میوه جات بود که در این دوره به تفصیل به آن پرداخته شد.
در ادامه ارائه، با بررسی نتایج تصویری بکارگیری پلاسما، کیفیت محصولات با استفاده از فرایند پلاسما و بدون استفاده از آن، با یکدیگر مقایسه و بیان شد: نکته حائز اهمیت در بکارگیری پلاسما برای مواد غذایی و میوه ها، تفاوت بارزی است که در حفظ کیفیت و ماندگاری نمونه پلاسما شده نسبت به نمونه وجود دارد. با توجه به غیرفعال‌سازی میکروارگانیسمها توسط فناوری پلاسما، میزان تمایل صنایع غذایی و کشاورزی در بکارگیری تجهیزات مربوط به این فناوری روبه افزایش می‌باشد به نحوی که پلاسمای سرد به‌عنوان راه‌حلی نوین در صنایع مرتبط با مواد غذایی سالم و با کیفیت بالا و روشی مؤثر برای ضدعفونی سطح و افزایش ماندگاری آنها معرفی شده است.
پلاسمای سرد با فناوری غیرحرارتی میتواند سبب کاهش بار میکروبی از سطح مواد غذایی خام کشاورزی شود. پلاسما به واسطه حضور ذرات باردار الکترون و یون، اشعه فرابنفش، رادیکالهای آزاد و گونه های فعال شیمیایی میتواند سبب تغییراتی را در دیواره سلولی، مورفولوژی و یا خصوصیات ژنتیکی میکروارگانیسمها شود و باعث مرگ آنها گردد.
از دیگر ویژگی‌های پلاسمای سرد در صنایع غذایی و کشاورزی که در این دوره بدان پرداخته شد موضوع سهولت در استفاده، اثرگذاری بالا و اصلاح بدون تخریب حرارتی سطح بذر و نباتات بود. در این بخش مطرح شد که پلاســمای سرد به عنوان فناوری نوین، میتواند در عرصه های مختلفی از صنایع غذایی و کشــاورزی با ارائه راهکارهای مناسب و کارامد گامی مؤثر در جهت ارتقاء اهداف این صنایع بردارد. افزایش جوانه‌زنی بذرها، استریل ابزار‌آلات وماشین‌ها، نشاندن پوشش برسطوح ظروف بسته‌بندی مواد غذایی برای کنترل انتقال گازها، میکروب‌زدایی سطوح مواد غذایی، عرقیات گیاهی و سبزی‌های خشک و بدست آوردن محصولات ارگانیک بدون استفاده از آفت کش ها، از جمله مزایای بکارگیری پلاسما بودند که به آنها پرداخته شد.
معرفی شرکت پالایش پلاسما صنعت، معرفی پروژه ها، تجهیزات پلاسمایی و برنامه های صنعتی در پیش روی آن شرکت در حوزه فناوری پلاسما از دیگر بخشهایی بود که در این دوره مطرح شد.
در این بخش، با توجه به اهمیت پســته و زعفران بعنوان یکی از اقلام مهم صادراتی ایران، استفاده از پلاسمای سرد، با قابلیت کار در دمای پایین و فشــار اتمسفری، در جهت حفظ و افزایش کیفیت آن توصیه و عنوان شد که پلاسمای سرد میتواند امکان قارچ زدایی از ســطح این محصــولات را فراهم آورد. بعلاوه محیط فعال شــیمیایی پلاسما این فناوری میتواند به تجزیه و از بین رفتن ســم آفلاتوکسین تولید شده نیز منجر گردد. به این ترتیب این روش میتواند بر خلاف سایر روشهای مرسوم و قدیمی به هر دو هدف از بین بردن قارچ مولد آفلاتوکسین و سم ناشی از آنها بپردازد. به علاوه به همراه داشــتن عاملهای فعال آنتی باکتریال این شیوه میتواند راه حلی مناسب در جهت رفع بارمیکروبی در زعفران محسوب گردد.
در این بخش، با توجه به اهمیت پســته و زعفران بعنوان یکی از اقلام مهم صادراتی ایران، استفاده از پلاسمای سرد، با قابلیت کار در دمای پایین و فشــار اتمسفری، در جهت حفظ و افزایش کیفیت آن توصیه و عنوان شد که پلاسمای سرد میتواند امکان قارچ زدایی از ســطح این محصــولات را فراهم آورد. بعلاوه محیط فعال شــیمیایی پلاسما این فناوری میتواند به تجزیه و از بین رفتن ســم آفلاتوکسین تولید شده نیز منجر گردد. به این ترتیب این روش میتواند بر خلاف سایر روشهای مرسوم و قدیمی به هر دو هدف از بین بردن قارچ مولد آفلاتوکسین و سم ناشی از آنها بپردازد. به علاوه به همراه داشــتن عاملهای فعال آنتی باکتریال این شیوه میتواند راه حلی مناسب در جهت رفع بارمیکروبی در زعفران محسوب گردد.
در بخش کارگاهی دوره(بعدازظهر)، مدرسان حاضر، ضمن مشاهده تصاویر و فیلمهای مرتبط با موضوع بحثهای ارائه شده و در کنار توضیحات ارائه شده با فیلمها، به پرسش و پاسخ و تبادل نظر با یکدیگر پرداختند.
در پایان جلسه، مدرسان از طرف ستاد گواهی شرکت در دوره و گواهی شرکت در کارگاه دریافت نمودند. این دسته از مدرسان در طول مدت اعتبار گواهی تدریس، با تأیید ستاد، مجوز برگزاری سمینارهای ترویج صنعتی در حوزه فناوری پلاسما را خواهند داشت.
در پایان جلسه، مدرسان از طرف ستاد گواهی شرکت در دوره و گواهی شرکت در کارگاه دریافت نمودند. این دسته از مدرسان در طول مدت اعتبار گواهی تدریس، با تأیید ستاد، مجوز برگزاری سمینارهای ترویج صنعتی در حوزه فناوری پلاسما را خواهند داشت.
نظر به اهمیت فناوری پلاسما در صنایع و در راستای توسعه و ارتقای دانش فنی فناوری پلاسما، شبکه توسعه فناوری پلاسما در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو سعی دارد تا با مشارکت متخصصان پلاسما و دیگر رشته های مرتبط در کشور، به ارائه راه‌حلهای نوآورانه برای رفع چالشهای صنعتی و ترویج بهره برداری تجاری از این فناوری بپردازد؛
از آنجا که این فناوری، پتانسیل بالایی را در پردازش سطوح برای کاربردهای متنوعی همچون میکروب‌زدایی، تمیزکاری، افزایش چسبندگی، رنگ‌پذیری و غیره داراست، میتواند راه‌حلهایی مقرون به صرفه و اقتصادی، جهت رفع مشکلات صنایع مختلف و بویژه صنایع غذایی، کشاورزی و محیط زیست در ارائه دهد. بدیهی است آشنا نمودن صنایع مختلف کشور، با قابلیتهای فناوری نانو و بکارگیری آن منجمله در حوزه فناوری پلاسما، گامی مهم در در راستای رشد اقتصادی و تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی، محسوب میشود.
انتظار میرود تا در راستای نیل به اهداف یادشده، برگزاری هرچه بهتر رویدادهای ترویجی و سمینارهای صنعتی بر مبنای محصولات و فناوری های مورد تأیید ستاد و طبق آیین نامه های موجود، در تسریع این روند نقشی اثرگذار ایفا نماید.
با پایان این جلسه، مجموعه دوره های آموزشی صنعتی فناوری نانو، با موضوع کاربردها و توانمندیهای پلاسمای سرد در صنایع که از یکماه گذشته برگزار شده بود، به پایان رسید.
شایان ذکر است سری بعدی دوره های آموزشی صنعتی فناوری نانو، از طریق سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو اعلام خواهد شد.
