شرکت دانش‌بنیان پویش تدبیر کرانه( فیزتک) نوآوری، پیشرو در زمینه طراحی، تولید و توسعه تجهیزات پیشرفته طیف‌سنجی است؛ این مجموعه در سال ۱۳۹۲ با مشارکت فارغ‌التحصیلان نخبه دانشگاهی در زمینه‌های مهندسی و دانش‌های بنیادی تاسیس شد. اولین محصول دانش‌بنیان در حوزه نانو، طیف‌سنج مینیاتوری قابل حمل توسط این شرکت، طراحی و ساخته شد. دومین محصول شرکت، تکفام‌ساز نوری و بعد از آن آنالیزور آب قابل حمل در سال ۱۳۹۸ بود؛ چهارمین محصول نیز رنگ‌سنج و آخرین آن‌ها طیف‌سنج ایستا چند کاره است که در سال ۱۴۰۱ساخته شده است.
تولید محصولات سفارشی در حوزه طیف سنجی
مریم زارع، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، طیف سنج نوری مینیاتوری، طیف‌سنج ایستا، بازرسی رنگ چند منظوره و تکفام ساز را از مهمترین محصولات شرکت خواند و افزود: این محصولات به صورت کاملا سفارشی و مطابق با نظر و نیاز مشتری طراحی و ساخته می‌شود؛ خط مشی مجموعه فیزتک ارائه راهکارهای فناورانه برای حل چالش‌های مراکز علمی-تحقیقاتی و صنعتی براساس آخرین دانش‌های روز دنیا است.
وی طیف‌سنج نوری را ابزاری جهت بررسی برهمکنش نور با محیط مادی (اتم‌ها و ملکول‌ها) خواند و اظهار کرد:طیف‌سنج نوری مینیاتوری فیزتک ابزاری کوچک و قابل حمل است که به همراه فیبر نوری می‌تواند در اندازه‌گیری‌های UV , Vis, NIR در محدوده 190 تا 1100 نانومتر به کار گرفته شود .
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان ادامه داد: طیف‌سنج نوری مینیاتوری(UV-vis-NIR)، به گونه‌ای طراحی شده است که هیچ قسمت متحرکی ندارد و از آشکارساز آرایه‌ای 3648 پیکسل استفاده می‌کند.
مریم زارع، آنالیز منابع مختلف تابش (لیزر، LED، نمایشگرها و…) ، آنالیز مواد ( جذب، عبور، بازتابش، فوتولومینسانس و فسفرسانس)، آنالیز رنگ، آنالیز مواد غذایی، گوهر شناسی، آنالیز نیمه رساناها، مواد پلاسمونیک و لایه‌های نازک را از جمله کاربردهای این دستگاه برشمرد.
وی ضمن اشاره به بدنه آلمینیومی سبک و محکم دستگاه، بیان کرد: نرم‌افزار طیف سنج (UV-vis-NIR)، توسط متخصصین فیزتک نوشته شده است و نرم افزاری کاربردی و کاربر پسند است که قابلیت نصب بر روی انواع سیستم عامل ویندوز را دارد.
به گفته او، محدوده کاربردی دستگاه طیف‌سنج، طبق درخواست مشتری قابل تنظیم است.
زارع ضمن اشاره به اینکه، تا به امروز، بیش از 50 دستگاه طیف‌سنج نوری مینیاتوری (UV-vis-NIR)به مراکز دانشگاهی، پژوهشی و صنعتی فروخته شده است؛ افزود: شرکت در آبان ماه 1399 توانست گواهی استاندارد سیستم مدیریت کیفیت، ISO9001:2015 را کسب کند.
اندازه‌گیری غلظت آلاینده‌ها و پارامترهای آب
در خصوص دستگاه “طیف‌سنج ایستا”، که آخرین دستاورد شرکت است، گفت: ایستا علاوه بر کاربردهای متداول یک طیف‌سنج نوری که برای اندازه‌گیری جذب و عبور نور از مواد مایع و شفاف استفاده می‌شود، می‌تواند به عنوان آنالایزر آب و پساب نیز به کار رود. این محصول، نرم افزار خاص خودش را دارد و برای تشخیص و اندازه‌گیری غلظت آلاینده‌ها و پارامترهای مختلف آب طراحی شده است.
مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پویش تدبیر کرانه افزود: این دستگاه ایستا در دو مدل ISTA-UV و ISTA-Vis تولید می‌شود و یک طیف‌سنج نوری تک پرتو سبک و کم حجم است که می‌تواند به صورت رومیزی و یا پرتابل در اختیار کاربران آزمایشگاه‌ها و میادین عملیاتی قرار گیرد.
زارع، ضمن اشاره به اینکه در این صورت با افزودن معرف‌های مخصوص به آب و درنتیجه تغییر رنگ آب، ایستا قادر به اندازه گیری غلظت پارامترهای مختلف در آب و پساب نظیر COD، یون‌هایی مانند نیترات، نیتریت، فسفات و … فلزاتی نظیر آهن، منگنز، روی و دترجنت است، اذعان کرد: همچنین از ایستا می‌توان در تعیین رنگ مواد و ترکیبات رنگی بر اساس روش CIELAB استفاده کرد.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان گفت: ایستا از یک صفحه نمایش 8 اینچ لمسی برخوردار است که کاربری را بسیار آسان می‌کند؛ همچنین مجهز به حافظه داخلی، درگاه USB و Wi-Fi برای ذخیره‌سازی و یا انتقال داده‌های کاربر است.
وی ضمن اشاره به اینکه سل هولدر چند منظوره ایستا برای استفاده با انواع سل (کووت 1 سانتی‌متری، کووت 1 اینچی، کووت 5 سانتی‌متری و ویال استوانه‌ای 16 میلی‌متری) طراحی و ساخته شده است؛ مطرح کرد: نرم افزار بسیار قوی ایستا حاصل تلاش متخصصان شرکت فیزتک است و سعی شده تا تمام آنچه یک کاربر در ارتباط با روش اسپکتروفتومتری لازم دارد در آن گنجانده شود.
به گفته زارع، در نرم افزار ایستا، کاربر به خوبی قادر خواهد بود طیف کامل عبوری یا جذبی ماده را در بازه مورد نظر ببینید، آن را با فرمت اکسل، ذخیره و یا چاپ کند.
وی ضمن اشاره به اینکه در اندازه گیری غلظت، می‌توانید منحنی کالیبراسیون را با روش‌ها و مواد مخصوص به خود رسم و ذخیره کنید؛ افزود: معادله خط و ضریب همبستگی (R2) به طور خودکار توسط نرم افزار محاسبه شده و کاربر می‌تواند به جای خط، از منحنی‌های درجه بالاتر برای رسم منحنی کالیبراسیون استفاده کند.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان خاطرنشان کرد: آنچه به طور معمول برای پردازش داده‌ها مورد نیاز است، نظیر هموارسازی، محاسبه نسبت قله‌ها و … در نرم افزار ایستا گنجانده شده است. علاوه بر این‌ها، با نرم افزار قدرتمند ایستا در اندازه‌گیری‌های سینتیکی قادر خواهید بود تغییرات طیف جذب یا عبور را با گذشت زمان ملاحظه کرده و ذخیره کنند که این ویژگی بسیار مهم فرد را قادر می‌سازد تا پارامترهای خاصی مثل مقدار فعالیت آنزیمی را اندازه‌گیری و محاسبه کند.
مریم زارعی در پایان طراحی و ساخت ابزارهای نوآورانه برای اندازه‌گیری، تحلیل و کنترل فرآیندها به منظور بهره‌برداری پژوهشگران، متخصصین و صنعتگران حوزه‌های مختلف علوم تجربی در جهت افزایش کیفیت زندگی بشر در محیطی سالم را چشم‌انداز شرکت خواند.
