کتاب «گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۶ » در راستای اطلاع‌رسانی در خصوص اقدامات صورت‌گرفته در جهت تحقق اهداف و برنامه‌های سند گسترش کاربرد فناوری نانو و عملکرد ستاد توسعه‌ی فناوری نانو در سال ۱۳۹۶ منتشر شد.
به دنبال تصویب سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در هیأت وزیران و ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی، کتاب «گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۶» در راستای اطلاع‌رسانی در خصوص اقدامات صورت گرفته در جهت تحقق اهداف و برنامه‌های سند گسترش کاربرد فناوری نانو و عملکرد ستاد توسعه‌ی فناوری نانو در سال۱۳۹۶ منتشر شد.
این گزارش در ۵ فصل مختلف به شرح زیر ارائه شده‌است:
فصل نخست. وضعیت دستیابی به اهداف کلان پیشرفت فناوری نانو در ایران
در این فصل جایگاه جهانی ایران در علم و فناوری نانو ارایه شده‌است. براساس این گزارش، در ســال ۲۰۱۷ میــلادی، ۹۳۲۵ مقاله‌ی مرتبــط بــا فناوری نانو توســط محققان ایرانی در WoS نمایه شــد که معــادل ۵/۸ درصــد از کل مقالات منتشرشــده در حوزه‌ی نانو در ســال ۲۰۱۷ اســت. ایران با این ســهم از انتشــارات نانو، با دو رتبه رشــد نســبت به ســال ۲۰۱۶، در رتبه‌ی چهارم دنیا قرار گرفت.
حجم بازار محصولات نانوی ساخت ایران نیز در این فصل به تفصیل تشریح شده و میزان فروش طی سال‌های اخیر به تفکیک آمده‌است. در این گزارش آمده‌است که در طول یک سال در مجموع ۱۵۷ شرکت نانویی به فروش ۷۰۴۴ میلیارد ریال رسیده‌اند که از این رقم، ۱۸ درصد مربوط به بخش صادرات به دیگر کشورهاست.
در بخش اثرگذاری در بهبود کیفیت زندگی مردم با محصولات فناوری نانوی ایران، محصولاتی نظیر داروهای ضدسرطان و فناوری‌هایی نظیر تصفیه‌ی آب که موجب رفاه عمومی می‌شود، ارائه شده است.
فصل دوم. گزارش عملکرد برنامه‌ی پیشرفت فناوری نانو در ایران
گزارشی از ترویج و آموزش عمومی فناوری نانو برای افزایش مشارکت ذی‌نفعان در توسعه و به‌کارگیری آن در ابتدای فصل دوم آمده‌است. در این بخش اقدامات ترویجی نظیر میزان محتوای تولید شده در رسانه‌ها تشریح شده‌است. براساس اطلاعات این گزارش، ۴۲۵۱ دقیقه برنامه در تلویزیون و ۳۷۸۷ دقیقه برنامه‌ی رادیویی مرتبط با فناوری نانو تولید و پخش شده‌است که این محتواهای رسانه‌ای در حدود ۲۰۰ مورد از شرکت‌ها و صنایع فعال در زمینه‌ی فناوری نانو را پوشش داده‌است. جدولی حاوی اطلاعات این شرکت‌ها و تعداد و نوع بهره‌مندی رسانه‌ای آن‌ها نیز در این گزارش آمده‌است. در ضمن آموزش‌های انجام شده در سطح دانش آموزی و دانشجویی و برگزاری آزمون‌هایی نظیر المپیادها از جمله عملکردهای ستاد در بخش آموزش و ترویج عمومی بوده‌است. براساس این گزارش در سال ۱۳۹۶، ۱۸۸۷۶۷ دانش آموز و معلم مشمول عنوان «افراد آموزش‌دیده» قرار گرفتند.
عملکرد ستاد نانو در ارتقای کیفیت علمی و پرورش سرمایه‌های انسانی کارآمد فناوری نانو در این بخش تشریح شده‌است. براساس اطلاعات این بخش، در ســال ۱۳۹۶، در مجمو ع ۱۰۶,۸۶۵,۵۹۰,۰۰۰ ریال حمایت تشــویقی به ۱۵۶۵۵ پرداخت شده‌است. علاوه براین حمایت‌هایی نیز از اختراعات، پایان‌نامه‌ها و رویدادهای مرتبط با فناوری نانو انجام شده که جداول آن به تفکیک در این بخش آمده‌است. گزارشی از مدیریت توسعه‌ی فناوری با هدایت محققان و فناوران مستعد برای شکل‌گیری صنعت نانو، در بخش سوم این فصل تشریح شده‌است. در این بخش فعالیت‌های ستاد در حوزه‌ی اشتغال، توانمندسازی نیروی انسانی و حمایت از پژوهش‌های ماموریت‌گرا به تفکیک آمده‌است. برای مثال در ســال ۹۶، ۶ دوره توانمندســازی با حضور ۳۹۹ نفر (۳۱۳ نفر در مقطع کارشناسی‌ارشــد و ۸۶ نفردر مقطع دکترا) از دانشــگاه‌ها و پژوهشگاه‌های سراسر کشور انجام شد.
در ادامه این فصل، گزارش‌هایی از سازماندهی و توسعه‌ی خدمات و زیرساخت‌های تجاری‌سازی فناوری نانو، ارتقای صنایع موجود و ایجاد صنایع جدید بر پایه‌ی فناوری نانو، پیاده‌سازی نظام استاندارد، کنترل کیفی و ایمنی فناوری نانو، توسعه‌ی و مدیریت بازار محصولات نانو و ارتقای همکاری‌های بین‌المللی در حوزه‌ی فناوری نانو به تفکیک آمده‌است. یکی از موارد این فصل، تشریح مراکز رشد فعال نانویی و ارائه‌ی گزارش از حمایت‌های ستاد از شرکت‌های فناور حوزه‌ی نانو در پارک‌ها و مراکز رشد است. عملکرد ستاد در مباحث مربوط به مالکیت فکری، پتنت و آموزش‌های حوزه‌ی پتنت نیز به تفکیک مراکز آموزش‌دهنده و آمار مربوط به پتنت‌های سال ۹۶ در این بخش آمده‌است.
فصل سوم. سیاست‌گذاری پیشرفت فناوری نانو در ایران و ارزیابی سیاست‌ها، برنامه‌ها و نهادها
در ابتدای این فصل عملکرد ستاد در راهبری تحقیقات سیاستی و تدوین اسناد سیاست‌گذاری پیشرفت فناوری نانو گزارش شده‌است. در این بخش، پایش عملکرد برنامه‌های کلان وعملیاتی فناوری نانو به همراه انتشار گزارش‌های دوره‌ای ویژه در سال ۹۶ درج شده‌است. همچنین گزارش‌های مربوط به اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی مردم در کنار گزارش‌های وضعیت پیشرفت فناوری نانو به نهادهای تصمیم‌گیر و ناظر در کشور از جمله موارد ارائه شده در این بخش است.
پایش و ارزیابی راهبردی توسعه‌ی نانو و تعیین جایگاه بین‌المللی کشور در علم، فناوری و نوآوری نانو به عنوان یکی از بخش‌های عملکردی ستاد در بخش دوم این فصل آمده‌است. ستاد نانو با تعریف شاخص‌های ارزیابی به بررسی و پایش جایگاه بین‌المللی کشور پرداخته وبانک‌های اطلاعاتی مختلفی از جمله بانک محصولات ( حاوی ۷۴۹۴ محصول از ۱۵۵۵ کشور)، بانک نانومواد (۴۳ مورفولوژی)، بانک استاندارد (۱۰۷۶ استاندارد) و چندین بانک دیگربرای پایش فناوری نانو در سطح ملی و بین‌المللی تهیه کرده‌است.
در ادامه‌ی این بخش، گزارش عملکرد ستاد در حوزه‌ی شناسایی و بهره‌گیری از زیرساخت‌های نهادی و ساختاری کشور برای پیاده‌سازی سیاست‌های توسعه‌ی فناوری نانو، تبیین الگوی پیشرفت فناوری نانو با مستندسازی تجربیات و دانش کسب شده و انتشار الگوها (سیاست نگاری) و مدیریت فناوری اطلاعات و دانش فرآیندهای توسعه‌ی فناوری نانو به تفصیل آمده‌است.
فصل چهارم. ارزیابی شاخص‌ها و گزارش تأمین مالی برنامه‌ی پیشرفت فناوری نانو در ایران
دراین فصل شاخص‌های برنامه‌های کلان، نظیر تعداد شرکت‌ها، تعداد پتنت‌ها، شاخص‌های برنامه‌های عملیاتی نظیرتعداد آزمایشگاه‌ها، تعداد نهادهای فعال در ترویج نانو تشریح شده‌است. در بخش پایانی این فصل، تأمین مالی برنامه‌های پیشرفت فناوری نانو به تفکیک هر برنامه‌ی کلان درج شده‌است. برای مثال در سال ۱۳۹۶، ۱۶۹ شرکت نانویی، ۲۳ خط تولید نانو، ۴۰۸ محصول و ۸۳ بنگاه صنعتی غیرنانویی که فناوری نانو سبب بهبود آن شده، در این گزارش قید شده‌اند. همچنین تعداد استانداردهای ملی فناوری نانو ۸۰ استاندارد گزارش شده‌است.
فصل پنجم. گزارش اقدامات دستگاه‌های اجرایی در راستای تکالیف سند گسترش فناوری نانو
اقدامات دستگاه‌های اجرایی نظیر وزارت کشاورزی، وزارت نیرو، وزارت نفت و دیگر وزارتخانه‌ها در مسیر توسعه‌ی فناوری نانو در سال ۹۶ در این فصل آمده‌است. برای مثال وزارت جهاد کشاورزی در بخش کشاورزی از فناوری نانو برای توسعه‌ی حوزه‌های مختلف نظیر پاستوریزاسیون سرد، بسته‌بندی‌های فعال استفاده کرده‌است. همچنین این وزارتخانه مجوزهای مختلفی برای محصولات نانویی در بخش کشاورزی صادر نموده که در این فصل به آن‌ها اشاره شده‌است.
شایان ذکر است، این کتاب در پنج فصل و ۲۹۵ صفحه تنظیم شده‌است و نسخه‌ی الکترونیکی آن از اینجا قابل دریافت است.
