برش‌های مختلف نفتی مخلوط پیچیده‌ای از هیدروکربن‌ها و ترکیبات مختلف گوگردی، اکسیژنی، نیتروژنی و فلزی هستند. این ناخالصی‌ها از نظر فرایندی و زیست‌محیطی مشکلات فراوانی ایجاد می‌کنند و در بین آن‌ها ترکیبات گوگرددار، فراوان‌ترین و مضرترین ناخالصی‌های موجود در مشتقات نفت به شمار می‌آیند.
گوگرد موجود در مشتقات نفتی، پس از احتراق، تبدیل به ترکیبات SOx و ذرات کوچک سولفاته می‌شود که برای سلامت عمومی فوق‌العاده خطرناک است. علاوه بر این گوگرد موجود در نفت، اغلب موجب مسموم شدن کاتالیست‌های پالایشگاهی و خوردگی موتورهای احتراق داخلی می‌شود.
بنابراین تولید سوخت پاک عاری از گوگرد در دهه‌های اخیر به یک موضوع مهم زیست‌محیطی و فناوری تبدیل شده است و آژانس حمایت از محیط‌زیست و قوانین محیط‌زیستی در بسیاری از کشورها، تولید و استفاده از سوخت‌هایی با مقدار ترکیبات گوگردی ناچیز را ضروری می‌دانند.
برای نیل به این مقصود، می‌توان از روش‌های مختلف برای گوگردزدایی از سوخت مایع بهره برد. گوگردزدایی هیدروژنی، گوگردزدایی اکسایشی، گوگردزدایی جذبی، گوگردزدایی زیستی، گوگردزدایی استخراجی و گوگردزدایی با آب فوق بحرانی روش‌هایی است که در سال‌های اخیر مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
در این بین روش گوگردزدایی اکسایشی به دلیل اکسایش آسان ترکیبات مقاوم گوگردی، شرایط عملیاتی معتدل و عدم نیاز به هیدروژن به‌عنوان یک روش کارآمد و مؤثر مورد توجه قرار گرفته است. اما استفاده از انرژی‌های طبیعی همچون انرژی خورشیدی، می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌های مصرفی، به دلیل وجود طیف‌های مختلفی از امواج الکترومغناطیس، بر راندمان کار نیز بیافزاید که اصطلاحاً به روش اکسیداسیون فتوکاتالیستی معروف است.
در این روش سرعت حذف و تخریب آلاینده‌ها حتی با ساختارهای پیچیده بسیار زیاد بوده و به دلیل عدم تولید آلاینده ثانویه یک فناوری سبز محسوب می‌شود. در روش اکسیداسیون فتوکاتالیستی، با استفاده از نور و حضور ذرات نیمه‌هادی به‌عنوان فتوکاتالیست عمل اکسایش مواد آلی انجام می‌گیرد.
تولید نانوکاتالیست گوگردزدا از گازوئیل
با توجه به نیاز فراوان صنعت به کاتالیست‌های گوگردزدایی و لزوم ساخت و طراحی آن در داخل کشور، تولید نانوکاتالیست‌های حذف‌کننده گوگرد از گازوئیل، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این فناوری قادر است تا درصد بالایی گازوئیل را از ترکیبات گوگردی عاری سازد تا در نهایت سوختی پاک با کمترین اثرات مخرب زیست‌محیطی و با ارزش‌افزوده بالا به دست آید.
نیمه‌رساناهایی که به‌عنوان فتوکاتالیست مورد استفاده قرار می‌گیرند باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند. ویژگی‌هایی همچون غیرسمی بودن، پایداری و هزینه کم بودن را می‌توان برای انتخاب یک نیمه‌هادی به‌عنوان فتوکاتالیست مهم دانست.
نانوفتوکاتالیست طراحی شده یکی از اکسیدهای فلزی نسبتاً ارزان است که با توجه به ساختار منظم، ویژگی‌های نوری منحصربه‌فرد و قابلیت ذخیره‌سازی بالای اکسیژن، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این نانوذره طراحی شده، قابلیت حذف ترکیبات گوگردی از گازوئیل را دارا است. آنالیزهای انجام گرفته روی این محصول صحت مطالب ذکر شده را تأیید می‌کند.
تاکنون تولید نانوکاتالیست گوگردزدایی از گازوئیل در خارج از کشور انجام شده است و در حال حاضر به‌عنوان مثال بالغ‌بر ۲۰۰ تن در سال، کاتالیست گوگردزدایی عمیق از گازوئیل در واحد گوگردزدایی پالایشگاه بندرعباس مورد استفاده قرار می‌گیرد که از شرکت‌های سازنده خارجی خریداری می‌شود و در داخل کشور، در زمینه تولید آن هیچ شرکتی فعال نبوده است.
در این شرایط شرکت واکنش یار صنعت آذرآبادگان توانسته ضمن دستیابی به دانش فنی لازم، اقدام به تولید نانوکاتالیست گوگردزدایی از گازوئیل کند. این شرکت یکی از اولین تولیدکنندگان راکتور پلاسما فوتوکاتالیست با عملکرد بالا در ایران است.
شرکت واکنش یار صنعت آذرآبادگان با هدف توسعه فرایند گاز و مایع در سال ۱۳۹۴ تأسیس شد. با توجه به طبیعت پلاسما، شرکت واکنش یار فعالیت‌های خود را در زمینه تصفیه فرایندهای محیط‌زیستی، اصلاح سطح مواد و تولید مواد شیمیایی چه در بخش تحقیق و توسعه و چه در بخش تولید انبوه شروع کرده است. به علت بالا بودن کیفیت محصولات و خدمات، این شرکت درصدد تبدیل به یک برند پیشرو در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است.
در حال حاضر این شرکت توسط ۱۵ نفر از دانشجویان مقاطع مختلف به همراه دو تن از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی سهند فعالیت می‌کند. از آنجا که شرکت واکنش یار، دسترسی مناسبی به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در شمال غرب کشور دارد، از پتانسیل بالایی در انجام پروژه‌های تحقیقاتی برخوردار است.
ساخت مبدل‌های کاتالیستی، ساخت نانوپلی وینیل کلراید کلرینه شده، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند گوگردزدایی از ترکیبات سوختی، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند تصفیه پساب گوگردی، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند تصفیه گازهای حاصل از دودکش‌های صنعتی، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند تصفیه پساب بیمارستانی، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند تصفیه پساب صنایع پالایشگاهی، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند تصفیه کاستیک مستعمل، ساخت نانوکاتالیست‌های فرایند تصفیه پساب صنایع معدنی، ساخت سوپر جاذب‌های پایه سیلیکاژل و تولید مواد شوینده برای حذف گریس از قطعات صنعتی از مهم‌ترین پروژه‌های در دست انجام این شرکت است.
گفتنی است تولید صنعتی این محصول هنوز آغاز نشده اما نمونهٔ اولیهٔ تولیدی آن تمام تست‌ها و آزمایش‌های لازم را با موفقیت پشت سر گذاشته و توانسته گواهینامه نانومقیاس را از ستاد توسعه فناوری نانو کسب کند.
برای آشنایی بیشتر با محصول شرکت واکنش یار صنعت آذر آبادگان به صفحه این شرکت در پایگاه اطلاع‌رسانی محصولات فناوری نانو ایران مراجعه کنید.
