توسعه مواد جدید با کارایی بالا، بهبود فرآیندهای تولید، افزایش بهره وری انرژی و ارتقاء عملکرد داروها و مکمل‌ها ازجمله راهبردهایی بوده که شرکت‌های ایرانی طی سال‌های گذشته با استفاده از آنها بهره‌وری را افزایش داده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر با هدف افزایش بهره‌وری صنعتی، در زمینه تحقیق و توسعه فناوری نانو سرمایه‌گذاری کرده و ماحصل آن نانومحصولاتی بوده است که از طریق مسیرهای مختلف موجب ارتقاء بهره‌وری صنعتی شده‌است.
روش‌هایی که شرکت‌های ایرانی برای به کارگیری فناوری نانو به منظور افزایش بهره وری صنعتی استفاده کرده‌اند، متعدد و متنوع است که در ذیل برخی از این راهبردها آمده است:
توسعه مواد جدید: شرکت‌های ایرانی روی توسعه نانومواد جدید مانند پوشش‌های نانوساختار، کامپوزیت‌ها و کاتالیزورها کار کرده‌اند. نانوموادی گرافن، نقاط کوانتومی، انواع نانوذرات فلزی نظیر طلا و نقره که توسط شرکت‌های ایرانی موجب افزایش بهره‌وری محصولات صنعتی شده است. برای مثال صنایع لاستیک فرا پیشتاز هونام با افزودن نانوذرات موفق به تولید واشرهای آب‌بند لوله و اتصالات شده که نسبت به واشرهای معمولی عملکرد بهتری دارند. کاتالیزورهای موجود در کاتالیست‌های داخل اگزوز خودرو با نانوذرات عملکرد بهتری پیدا کرده‌اند و بتن‌های سبک‌تر و مستحکم‌تر نتیجه افزودنی‌های نانویی است که در داخل کشور تولید می‌شود.
بهبود فرآیندهای تولید: شرکت‌های ایرانی همچنین در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه فناوری نانو می‌تواند با ایجاد روش‌های کارآمدتر و دقیق‌تر برای تولید محصولات، بهره‌وری فرآیندهای تولید را بهبود بخشد. به عنوان مثال، شرکت شیلر فرآیند پارس پوشش تبدیلی نانوزیرکونیوم به تولیدکنندگان صنعتی لوازم خانگی ارائه کرده است، که کارایی خط تولید آنها را بهبود داده و فرآیند نسبت به فناوری‌های قدیمی، تسریع شده است. پاکشو یکی از شرکت‌هایی است که بهره‌وری خود را با این فناوری افزایش داده است، پیش از پیاده‌سازی فناوری پوشش تبدیلی زیرکونیومی شرکت شیلر فرآیند پارس، پاکشوما برای پوشش‌دهی هر محصول نیاز به ۳ تا ۵ دقیقه زمان داشت که این کار سرعت خط تولید را در حد ۱٫۸ متر بر دقیقه محدود می‌کرد. اما استفاده از پوشش تبدیلی زیرکونیومی شرکت شیلر فرآیند پارس در این خط تولید، سرعت را چند برابر افزایش داد و سرعت خط تولید به ۴٫۲ متر بر دقیقه رسید. بنابراین برای تولید ۲۰۰۰ محصول که قبلا ۲۴ ساعت زمان نیاز بود، در حال حاضر این کار در ۸ ساعت انجام می‌شود.
افزایش بهره وری انرژی: ایران از فناوری نانو برای توسعه فناوری‌های کارآمد انرژی استفاده می کند. شرکت اطلس سرام کویر، سرامیک محفظه احتراق توربین گازی حاوی نانوذرات را ساخته است که این فناوری در حال حاضر در نیروگاه‌های برق یزد و بندرعباس استفاده می‌شود که عمر و عملکرد توربین‌های تولید برق را افزایش می‌دهد.
ارتقاء عملکرد داروها و مکمل‌ها: ایران بر توسعه درمان‌های پزشکی جدید مانند درمان‌های سرطان و سیستم‌های دارورسانی متمرکز است. ده‌ها شرکت ایران در حال تولید مکمل‌های دارویی با عملکرد بهبود یافته با کمک فناوری‌نانو هستند. داروهای شیمی‌درمانی در ایران تولید و صادر می‌شود که نقش موثری در افزایش طول عمر بیماران سرطانی داشته و در عین حال عوارض کمتری را برای بیماران به دنبال دارد. در واقع سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر فناوری نانو در ایران توانسته است کارایی و ایمنی داروها را بهبود بخشد و در عین حال عوارض جانبی آنها را کاهش دهد.
