مؤسسه خدمات فناوری تا بازار، میزبان دوره آموزشی «الزامات و چگونگی صادرات به چین» بود. امیر قربانعلی، مدیر مرکز نانو ایران و چین در این دوره سرفصل‌های مربوط به صادرات محصولات ایرانی به چین را برای برخی نمایندگان شرکت‌های فناور تشریح کرد.
یک‌شنبه ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۷، کارگاه آموزشی با موضوع الزامات و چگونگی صادرات به چین با حضور برخی شرکت‌های فعال در حوزه فناوری‌نانو در مؤسسه خدمات فناوری تا بازار برگزار شد. در این دوره، امیر قربانعلی، مدیر مرکز فناوری‌نانو ایران و چین به تشریح الزامات و چگونگی صادرات محصولات ایرانی به چین پرداخت.
چین، سرزمین فرصت‌ها
مهندس قربانعلی در ابتدای دوره به معرفی کشور چین و فرصت‌های موجود در فضای کسب‌وکار این کشور پرداخت و گفت: «کشورهای صنعتی و قدرتمند جهان در چین فعالیت دارند و با این حال هنوز فضای زیادی برای همکاری با چین وجود دارد. در حال حاضر برای صادرات محصولات ایرانی به چین یک مانع ذهنی در تولیدکنندگان ایرانی وجود دارد که باید از بین برود. این مانع ذهنی موجب می‌شود تا تولیدکننده ایرانی تصور کند با حضور شرکت‌های اروپایی و آمریکایی، جایی برای شرکت‌های ایرانی نیست در حالی که در عمل چنین نیست. هر چند باید برای صادرات به چین، با صنعت چین ارتباط ایجاد کرد که این موضوع به دلیل تفاوت زبانی با دشواری‌هایی همراه است. از سوی دیگر برخی از اطلاعات ممکن است در سایت‌ها به زبان چینی باشد که تولیدکننده ایرانی برای درک آن‌ها با چالش مواجه است.»
قربانعلی مزیت چینی‌ها را در آشنایی آن‌ها با کسب‌وکار واقعی (Real Business) می‌داند. در واقع اگر یک شرکت چینی ۱۰۰ حق انتخاب برای همکاری مشترک پیش رو داشته باشد به بررسی گزینه ۱۰۱ نیز خواهد پرداخت، بنابراین در فضایی که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها حضور دارند، چینی‌ها به شرکت‌های ایرانی نیز فرصت ارائه توانمندیها را می‌دهند. هرچند چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است اما سهم فناوری‌های پیشرفته و نوآوری از کل تولیدات چین هنوز کم است بنابراین چینی‌ها برای رقابت‌پذیرشدن باید اولویت بیشتری به فناوری‌های پیشرفته و نوآوری بدهند به همین دلیل در این دو موضوع علاقه‌مند به همکاری مشترک هستند. اینجا است که فرصت برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایرانی ایجاد می‌شود.
برای صادرات به چین، از کجا شروع کنیم؟
این سؤال همه تولیدکنندگان است، به اعتقاد امیر قربانعلی «معرفی محصول» اولین گام در مسیر صادرات است که برای این کار نمایشگاه‌های تخصصی، نشست‌های مچ‌میکینگ و معرفی آنلاین ابزارهای مناسبی هستند. در حال حاضر در چین پلتفرم‌های آنلاین زیادی هستند که همانند علی‌بابا می‌توانند برای معرفی محصول استفاده شوند. گام دوم، «مذاکره و تفاهم‌نامه همکاری» است که در اینجا می‌توان از تجربه مرکز فناوری نانو ایران و چین نیز استفاده کرد. در قدم بعد بحث «قرارداد» است که یکی از زمان‌برترین بخش‌های این فرآیند محسوب می‌شود چرا که تدوین یک قرارداد مناسب نیازمند ملزومات زیادی است. مدیر مرکز تجهیزات پزشکی ایران و چین معتقد است که قیمت‌گذاری از جمله مسائل بسیار مهم در بحث صادرات است.
هزینه‌های پنهان بسیاری در سر راه صادرات یک محصول وجود دارد که تولیدکننده لازم است پیش از قیمت‌گذاری، این هزینه‌ها را شناسایی و بررسی کند و در نهایت با علم به این هزینه‌های پنهان اقدام به برآورد قیمت نهایی کند.
امیر قربانعلی اطلاع از HS Code را برای صادرکنندگان بسیار مهم می‌داند. این کد تعیین‌کننده میزان تعرفه‌های گمرگی در چین است. به اعتقاد قربانعلی اگر تعرفه زیر ده درصد باشد تولید در ایران و صادرات به چین به‌صرفه خواهد بود اما تعرفه‌های بالای ۳۰ درصد برای صادرکننده‌ای که در ایران تولید می‌کند احتمالاً زیاد مقرون‌به‌صرفه نیست و باید نحوه همکاری با چینی‌ها را تغییر داد که انتقال فناوری یکی از گزینه‌های احتمالی است. از جمله موارد مهم در صادرات محصولات به چین، داشتن گواهینامه‌ها و مجوزهای لازم است که این اطلاعات برای هر محصول توسط تولیدکننده باید از قبل تهیه شود تا پیش از رسیدن به مرحله مذاکره این ملزومات تهیه شده باشد چرا که فقدان یک استاندارد یا مجوز می‌تواند مذاکره را به شکست تبدیل کند. در بحث قراردادها نیز مدیر مرکز تجهیزات پزشکی ایران و چین معتقد است که باید قرارداد را به‌گونه‌ای تنظیم کرد که گویی قرار است کار به دادگاه کشیده شود! در واقع طرفین باید قرارداد را به گونه‌ای دقیق تنظیم کنند که تمام تنگناها و چالش‌های آتی در آن دیده شده باشد. قربانعلی زمان موردنیاز برای برخی قراردادها را تا دو سال برای موارد پیشین عنوان کرد.
پتنت از جمله برگ‌های برنده در بحث صادرات بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است. قربانعلی به تولیدکنندگان پیشنهاد می‌کند پیش از صادرات، پتنت مربوط به فناوری خود را در چین ثبت کنند تا از حفظ مالکیت فکری خود مطمئن شوند.
از جمله مسائل بسیار مهم در موفقیت صادرکنندگان، خدمات پس از فروش است که این موضوع موجب موفقیت برخی از شرکت‌های ایرانی در چین شده است. قربانعلی فروش را تنها در تحویل کالا و گرفتن پول نمی‌داند و تداوم صادرات را منوط به خدمات خوب پس از فروش می‌داند؛ بنابراین تولیدکنندگان باید پیش از صادرات، برای ارائه خدمات پس از فروش تدابیر لازم را اتخاذ کرده باشند.
نکات مهم در مسیر صادرات
مهندس قربانعلی به شرکت‌ها پیشنهاد می‌کند که حتماً یک نسخه دمو (Demo) از محصول یا فرآیند خود داشته باشند چون در مسیر مذاکره یا معرفی محصول، مشتری تمایل دارد به صورت ملموس کالا یا فرآیند را از نزدیک ببیند.
مدیر مرکز فناوری نانو ایران و چین، صادرات را تنها محدود به صادرات محصول نمی‌بیند و معتقد است که می‌توان تحقیق و توسعه را نیز صادر کرد. به اعتقاد وی هزینه نیروی انسانی در ایران نسبت به چین کمتر است بنابراین شرکت‌های چینی مایل هستند که برخی از فرآیندهای تحقیق و توسعه را نیز برون‌سپاری کنند که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در این حوزه فعالیت کنند.
امیر قربانعلی در بخش پایان دوره به تشریح مثال‌هایی از موارد موفق و ناموفق صادرات به چین پرداخت و در ادامه توانمندیها و زیرساخت‌های موجود در مرکز نانوی ایران و چین برای ارائه خدمات به شرکت‌های صادرکننده محصول را تبیین کرد.
