بررسی شکست شرکت‌های نوپا و عوامل سازگار آن

شرکت‌های نوپا معمولاً دارای ریسک بالا و نرخ موفقیت پایینی هستند. مجله وال استریت در سال 2010 مقاله را با این عنوان “راز سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر: از هر 4 شرکت نوپا 3 مورد شکست می‌خورند” منتشر کرد که در آن آمار جالب توجه‌ای در مورد دلایل شکست شرکت‌های نوپا ارائه کرده بود. در واقع محقق به بررسی داده‌ها و اطلاعات بالغ بر  2000 شرکت که سرمایه‌ ریسک‌پذیر حداقل 1 میلیون دلاری را در بازه زمانی 2010-2004 دریافت کرده بودند پرداخته بود. البته محقق خاطر نشان کرد که تعریف شکست در موقعیت‌های مختلف، متفاوت است. در واقع اگر منظور از شکست، از بین رفتن کل دارایی یک شرکت و  از دست رفتن همه پول سرمایه‌گذار باشد، تقریباً 30 تا 40 درصد شرکت‌های نوپای با پتانسیل بالا  در آمریکا شکست می‌خورند. اما اگر منظور از شکست، عدم دستیابی به نرخ بازگشت سرمایه مورد نظر است، بالغ بر 95 درصد شرکت‌های نوپا شکست می‌خورند. وی همچنین در بررسی‌های خود متوجه شد که حدود 60 درصد شرکت‌های نوپا، سه سال به حیات خود ادامه می‌دهند و تقریباً 35 درصد نیز به مدت 10 سال به حیات خود ادامه می‌دهند. البته به  این معنی نیست که شرکت‌های نوپایی که نتوانستند به حیات خود ادامه دهند لزوماً شکست خوردند بلکه فعالیت برخی از آن‌ها به دلایل دیگری متوقف شده است مثلاً توسط شرکت‌های بزرگ‌تر خریداری شدند یا بنیانگذار آن‌ها تصمیم گرفته‌ است فعالیت خود را در یک ونچر دیگر ادامه دهد.

مطالعات متعددی در مورد دلایل شکست شرکت‌های نوپا (با تعاریف خاص از شکست) انجم شده‌اند. در این میان برخی از آن‌ها از طریق پیمایش در بین شرکت‌های شکست خورد به بررسی دلایل شکست پرداخته و چرایی آن را تحلیل کرده‌اند. در این میان بر اساس پیمایشی که در بین 32 شرکت نوپا در سال 2011 انجام شده است، 10 دلیل اصلی شکست شرکت‌های نوپا به شرح زیر بیان شدند:

1.     بی‌توجهی به مشتری:  غیرقابل انعطاف‌پذیر بودن و غیرفعال بودن در جستجو  یا استفاده از بازخورد مشتریان.

2.     عدم نیاز بازار: ارائه راه‌حل‌هایی که برای آن‌ها به دنبال مشکل هستند یعنی در نظر نگرفتن نیاز بازار برای ارائه راه‌حل.

3.     نبود تیم مناسب:  نبود تیم مناسب شامل مجموعه‌ای از مهارت‌ها مورد نیاز برای کسب‌وکار.

4.     بازاریابی ضعیف: عدم آشنایی با مشتریان نهایی و بی‌اطلاعی نسبت به اینکه چگونه توجه آن‌ها جلب شود.

5.     پایان یافتن نقدینگی: پول و زمان محدود هستند و نیاز است که هوشمندانه هزینه شوند.

6.     نیاز به مدل کسب‌وکار: کمبود مدل‌های کسب‌وکار خوب تعریف شده که قابل اجرا باشند.

7.     زمان نامناسب ارائه محصول: لازم است که پنجره‌های فرصت شناسایی شوند و براساس آن‌ها محصولات و خدمات ارائه شوند.

8.     اشتیاق کم: علاقه و اشتیاق کافی نسبت به پیگیری کارآفرینی وجود ندارد.

9.     عدم تحرک: فاصله گرفتن سریع  از محصول یا خدمت بد، ایده بد، تصمیم بد یا استخدام بد. انجام ندادن به موقع تصمیم‌های درست.

10. محصول ضعیف: ارائه محصول یا خدمتی که مورد علاقه مشتریان نیست و به اندازه کافی نیازهای آن‌ها را برآورده نمی‌کند.

ارین اسمیت[1]در سال 2014 نیز پیمایش دیگری را در زمینه دلایل شکست شرکت‌های نوپا انجام داد. 10 دلیل اصلی شکست شرکت‌های نوپا در پیمایش مورد نظر به شرح زیر اعلام شدند:

1.     عدم نیاز بازار (42%)

2.     پایان نقدینگی (29%)

3.     نداشتن تیم مناسب (23%)

4.     Got outcompeted (19%)

5.     موضوع‌های قیمت و هزینه (18%)

6.     محصول ضعیف (17%)

7.     ضعف و نقص مدل کسب‌وکار (17%)

8.     بازاریابی ضعیف (14%)

9.     بی‌توجهی به مشتریان (14%)

10. عدم ارائه به موقع محصول (13%)

مقایسه نتایج دو پیمایش مطرح شده که در فاصله زمانی 3 ساله انجام شده‌اند، حاکی از آن است که 8 مورد از 10 دلیل اصلی شکست شرکت‌های نوپا مشترک هستند. این موضوع بیانگر اهمیت دلایل مورد نظر هستند و لازم است که شرکت‌های نوپا، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران در برنامه‌ریزی‌های خود به موارد مورد نظر توجه ویژه‌ای داشته باشند.

اسکات شان[2] با توجه به دلایل شکست شرکت‌های نوپا در مقاله 2011 خود به اهمیت تجربه برای ادامه حیات شرکت‌های تأکید کرد. در اغلب موارد دلیل اصلی شکست کارآفرینان به این خاطر است که آن‌ها فعالیت کسب‌وکار خود را در صنایعی شروع می‌کنند که هیچ‌گونه تجربه‌ای در آن ندارند.

با این حال براساس سازگاری نتایج بین دو پیمایش صورت گرفته می‌توان گفت که  بسیاری از کارآفرینان در انجام اقداماتی که براساس پژوهش‌های مختلف به حفظ حیات کسب‌وکار آن‌ها کمک می‌کرد، شکست می‌خورند. شواهدی علمی نشان می‌دهد که ایجاد کنترل‌های مالی دقیق، تأکید بر برنامه‌های بازاریابی و نوشتن طرح کسب‌وکار؛ باعث افزایش احتمال زنده‌ ماندن یک کسب‌وکار جدید می‌شود، با این حال بسیاری از بنیانگذاران در نوشتن طرح کسب‌وکار شکست می‌خورند،  کنترل کافی بر منابع مالی خود ندارند و برنامه‌های بازاریابی برای کسب‌وکار خود ندارند. دلیل این موضوع هم به خاطر ضعف اغلب مخترعان در زمینه مهارت‌های مورد نیاز برای اقدامات مذکور است. از این رو لازم است که کارآفرینان و بنیانگذاران شرکت‌های نوپا به دنبال تیمی متشکل از افراد با مهارت و تجربه مناسب باشند. البته باید توجه داشت که در این میان برخی از شرکت‌های نوپا به دلیل اینکه عوامل شکست خارج از کنترل آن‌ها است، شکست می‌خورند اما مسئولیت بسیاری از شکست‌‌های کسب‌وکارهای نوپا مربوط به خود کارآفرینان و ضعف آن‌ها است.

[1] Erin Smith
[2] Scott Shane