دوره آموزشی صنعتی فناوری نانو با موضوع کاربرد نانوپوشش‌ها در صنایع هوایی، با حضور جمعی از مدرسان فناوری نانو و علاقمندان به فعالیت در ترویج صنعتی، در روز پنجشنبه ۸ مهر ۱۳۹۵ از ساعت ۱۴ تا ۱۸ در سالن کنفرانس ستاد برگزار شد.
از تمامی دارندگان گواهی معتبر تدریس فناوری نانو که در آینده قصد برگزاری سمینارهای ترویج صنعتی در موضوعات مرتبط با نانوپوشش‌ها را دارند، دعوت بعمل آمد تا از میان عناوین درنظرگرفته شده در مجموعه دوره‌های آموزشی صنعتی فناوری نانو، حداکثر دو موضوع دلخواه صنعتی که علاقمند به ارائه آن هستند، را انتخاب نموده و بصورت رایگان، در آن ثبت‌نام و شرکت نمایند.
این دوره‌ها که از مردادماه امسال آغاز شده بود، بصورت هفتگی و در هر هفته با تمرکز بر صنعتی خاص، در محل ستاد، برگزار می‌شود.
شایان ذکر است در راستای افزایش سطح کیفی و محتوایی فعالیت های ترویجی در صنعت،«مجموعه دوره های آموزشی صنعتی فناوری نانو»، با رویکرد ارائه اطلاعات علمی و فنی به مدرسان فناوری نانو و «مجموعه دوره‌های مهارت»، با نگاه به رشد مهارت‌های فردی و ترویجی ایشان، در بخش ترویج صنعتی کارگروه ترویج و فرهنگ سازی ایجاد گردیده است.
در آخرین جلسه از اولین مجموعه دوره‌های آموزشی صنعتی فناوری نانو، ضمن بیان پیشرفت‌های اخیر صنعتی در جهان، قابلیت‌ها و توان داخلی و معرفی محصولات فناوری نانو ساخت ایران در حوزه نانوپوشش‌ها، به کاربردهای نانوپوشش‌ها در در صنایع هوایی پرداخته شد.
در این دوره پس از بیان ویژگی‌ها و مزیت های بکارگیری نانوپوشش‌ها، به بازارهای اصلی نانوپوشش پرداخته شد. همچنین با توضیح اهمیت نانوپوشش‌ها در صنایع هوایی و پتانسیل‌های موجود در این حوزه بر اساس آمار منتشر شده در جهان، بازار جهانی در مهندسی سطح و تقسیمبندی سهم بازار در صنایع هوایی، مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه انواع نانوپوشش‌های مورد استفاده در صنایع هوایی با تأکید بر نانوپوشش‌های سخت و مقاوم، توضیح داده شد.
از سرفصل‌های آموزشی صنعتی این دوره موارد ذیل را میتوان برشمرد:
– نگاهی به بازار جهانی مهندسی سطح و بازار نانوپوشش‌ها در صنایع هوایی
– اهمیت کاربرد نانوپوشش‌ها در صنایع هوایی
– انواع نانوپوشش‌های مورد استفاده در صنایع هوایی
– نانوپوشش‌های سخت و مقاوم در صنایع هوایی
– اثر نانوپوششدهی بر کیفیت ماشینکاری قطعات و ابزارهای مربوطه
– نانوپوشش‌های AlTiCrN
– نانوپوشش‌های DLC
– کاربرد نانوپوشش‌ها در لایه‌نشانی اجزای توربین‌ها و موتورها
– نانوپوشش‌های دما بالا
– نانوپوشش‌های کاهنده نیروی درگ
– کاربردهای تجاری شده نانوپوشش‌ها در صنایع هوایی
وغیره
در بخشی از این دوره به نانوپوشش‌های سخت و مقاوم پرداخته شد. نانوپوشش‌های سخت و مقاوم، با دارا بودن ویژگی‌هایی همچون مقاومت به دمای بالا، مقاومت به شرایط محیطی، مقاومت به خوردگی و مقاومت به سایش اجزای موتور، از قطعات و تجهیزات مورد استفاده در شرایط سخت و خشن، به خوبی محافظت می‌کنند. به علاوه، استفاده از فناوری نانوپوشش، در کنار شکل هندسی بهینه شده ابزار، در بهبود عملکرد ابزارآلات هنگام ماشینکاری مؤثر بوده و افزایش عمرکاری و کیفیت ماشینکاری ابزار را در پی خواهد داشت. به عنوان مثال برای کاهش سوختن سریع و کندگی و همچنین بهبود کیفیت ماشینکاری و افزایش عمرکاری ابزارها برای قطعه‌سازی در این صنایع، از طراحی هندسی بهینه و فناوری نانوپوشش به روش CVD میتوان بهره جست.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این دوره توضیح داده شد، بحث کاربرد نانوپوشش‌ها در کنترل پدیده‌های فرسایش در سطح پره‌های توربین و کمپرسور بود. فرسایش در تیغه‌های کمپرسورها باعث اتلاف انرژی، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی می‌شود و خود را به‌صورت تخریب لبه‌های پس‌تیغه‌ها و پیش‌تیغه‌ها نشان می‌دهد و پروفیل لبه را دچار تخریب می‌کند و نوک پره را از بین می‌برد. این تخریب باعث می‌شود ذرات گرد و خاک، خاکسترهای هوایی، نمک و یخ (در ارتفاع‌های بالا) به درون موتور کشیده شود. بنابراین، بهترین روش برای جلوگیری از تخریب لبه پره‌ها در تجهیزات، پوشش‌دهی آن‌ها با نانوپوشش‌های سخت و مقاوم است که روش‌های لایه‌نشانی از فاز بخار فیزیکی (PVD)، لایه‌نشانی از فاز بخار شیمیایی (CVD) و پاشش حرارتی از مهم‌ترین آن‌هاست. از طرف دیگر، ساییدگی بین اتصالات دم‌کبوتری (ریشه) تیغه و دیسک نیز باعث تخریب شدیدی می‌شود که بهترین راه برای این مشکل، پوشش‌دهی تیغه‌ها با مواد سخت، دارای ضریب اصطکاک پایین و ایجاد تنش‌های فشاری به‌روش لایه‌نشانی از فاز بخار فیزیکی (PVD) است.
در ادامه با ذکر برخی از کاربردهای تجاری شده نانوپوشش‌ها در صنایع هوایی، به موارد استفاده از پوشش‌های سد حرارتی در دیواره محفظه احتراق، پره‌ها و وین‌ها، و پوشش‌های PVD در پره‌های کمپرسور و موتورهای توربینی برای بهبود مقاومت به فرسایش و سایش اشاره شد. همچنین به نقش پوشش‌های پاشش حرارتی کاربیدی برای محافظت در مقابل فرسایش و کویتاسیون در توربین‌ها پرداخته شد.
همچنین در این دوره به عنوان نمونه ای از زمینه‌های مناسب برای پژوهش هدفمند برای تولید ثروت و بمنظور ترغیب فعالان صنعتی و پژوهشگران در حوزه توسعه فناوری نانو، نانوپوشش‌های مقاوم به یخزدگی معرفی شد.
علاوه بر توضیحات ارائه شده، تولید و بکارگیری نانوپوشش‌ها در صنایع مذکور، در قالب دو فیلم کوتاه به مدرسان نمایش داده شد. بخشی از محتواهای ترویجی و گزارشات منتشر شده در حوزه فناوری نانوپوشش مرتبط با صنعت هوایی، نیز به حاضران عرضه شد.
پس از ارائه اطلاعات فنی و علمی، ضمن معرفی کارگروه ترویج و فرهنگ سازی، کارگروه صنعت و بازار و سایت مرکز توسعه نانوپوشش، در بخش پرسش و پاسخ، مدرسان فناوری نانو، به انتقال تجربیات و ارائه نقطه نظرات و بیان پیشنهادها پرداخته و از نزدیک، نمونه هایی از محصولات فناوری نانو ساخت داخل و مرتبط با صنایع هوایی را مشاهده نمودند.
در پایان جلسه، مدرسان از طرف ستاد گواهی شرکت در دوره دریافت نمودند. این دسته از مدرسان در طول مدت اعتبار گواهی تدریس، مجوز برگزاری سمینارهای ترویج صنعتی در حوزه نانوپوشش‌ها را خواهند داشت.
مدرسان فناوری نانو علاقمند به برگزاری سمینارهای صنعتی، لازمست مطابق با آیین‌نامه و به عنوان مسئول انتقال مفاهیم به علاقمندان این فناوری نوین در سمینارهای صنعتی و ترویجی نانو از طرف نهاد ترویجی مربوطه، اقدام نمایند. این دسته از مدرسان می بایست در حضور مخاطبان سمینار (کارشناسان، مدیران و فعالان صنایع کشور)، درمحورهای تعیین شده شامل «تبیین مبانی علمی فناوری نانو مرتبط با صنعت مورد نظر»، «تشریح کاربردهای فناوری نانو در صنعت مورد نظر»، «بیان وضعیت توسعه فناوری نانو در صنعت مورد نظر در سطح جهان»، «معرفی شرکت‌ها و فناوری‌های توسعه یافته داخلی در صنعت مورد نظر» و «توضیح سیاست‌های توسعه صنعتی فناوری نانو در ایران» به ارائه اطلاعات و ترویج صنعتی فناوری نانو پرداخته و با هماهنگی ستاد و موارد مورد توجه برای ارائه، توانایی های کشور را در زمینه فناوری نانو به فعالان صنعتی معرفی کنند.
افزایش کیفیت در تولیدات، بهبود عملکرد و کاهش هزینه ها در صنایع، تولید محصولات دانش بنیان، رقابت با محصولات مبتنی بر فناوری در خارج از مرزها، صرفه اقتصادی و بازدهی افزونتر فعالیتهای صنعتی داخل را میتوان از جمله اثرات ناشی از آشنایی صنایع با فناوری های نوینی همچون نانو و بکارگیری آن و گامی مهم در در راستای رشد اقتصادی و تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی، دانست؛ از این رو انتظار میرود برگزاری هرچه بهتر سمینارهای صنعتی بر مبنای محصولات و فناوری های مورد تأیید ستاد و آیین نامه های موجود، در تسریع روند دستیابی به اهداف یاد شده نقشی اثرگذار ایفا نماید.
شایان ذکر است سری بعدی این دوره‌ها، از طریق سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو اعلام خواهد شد.
