در شرایطی که ناترازی انرژی به یکی از جدیترین چالشهای صنایع کشور تبدیل شده است، نانوعایقهای آیروژل بهعنوان راهکاری کمهزینه، سریع و با بازدهی بالا، توجه فعالان صنعتی را به خود جلب کردهاند. به گفته دکتر حسن برگزین، مدیرعامل شرکت دانشبنیان پاکان آتیه نانو دانش، این فناوری نانویی در کاهش اتلاف انرژی، افزایش ایمنی تجهیزات و جبران هزینهها از محل صرفهجویی بسیار موثر است؛ راهکاری که به گفته او میتواند بدون سرمایهگذاریهای سنگین زیرساختی، بحران انرژی را مهار کند.
دکتر حسن برگزین با تمرکز بر مفهوم «بهینهسازی بهجای تولید بیشتر»، نانوعایقهای آیروژل را بهعنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای کنترل مصرف انرژی معرفی کرد. به گفته وی، در حالی که راهکارهایی مانند توسعه نیروگاههای خورشیدی یا بادی نیازمند سرمایهگذاریهای کلان، زمان طولانی و بازدهی محدود هستند، عایقهای آیروژل با راندمانی بیش از ۹۷ درصد، عمر عملیاتی ۲۰ تا ۵۰ ساله و هزینه اولیه پایین، گزینهای واقعبینانه برای صنعت ایران محسوب میشوند.
برگزین با اشاره به تجربه موفق استفاده از نانوعایق آیروژل در پتروشیمی اروند تأکید کرد که این فناوری توانسته بهطور مستقیم مصرف گاز را کاهش دهد و توجه بسیاری از پتروشیمیها و نیروگاهها را به خود جلب کند. به گفته او، آیروژلها به دلیل ساختار فوقآبگریز، از تخریب تدریجی عایق جلوگیری کرده و مانع بروز خوردگی زیر عایق میشوند؛ پدیدهای که یکی از پرهزینهترین چالشهای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بهشمار میرود.
مدیرعامل پاکان آتیه نانو دانش با تشریح ویژگیهای فنی آیروژلها توضیح داد که این عایقها تنها محصولاتی هستند که میتوانند بازه دمایی منفی ۲۰۰ تا مثبت ۶۵۰ درجه سانتیگراد را بهطور پایدار تحمل کنند. مقاومت مکانیکی بالا، انعطافپذیری، ضدحریق بودن و قابلیت نصب روی هندسههای پیچیده، آیروژل را به گزینهای مناسب برای تجهیزات حساس نیروگاهی و صنعتی تبدیل کرده است.
به گفته برگزین، ضریب انتقال حرارتی آیروژلها حدود ۶ برابر کمتر از عایقهای سنتی است و همین موضوع باعث میشود ضخامت و حجم موردنیاز عایقکاری تا یکدهم کاهش یابد. این مزیت، علاوه بر کاهش هزینه مواد و حملونقل، امکان اجرای سریع، دقیق و بدون نیاز به جوشکاری نگهدارنده را فراهم میکند.
وی با نگاهی انتقادی به وضعیت مصرف انرژی در کشور، ایران را «بیمار انرژی» توصیف کرد و گفت: مصرف برق و گاز در کشور ۵ تا ۶ برابر میانگین جهانی است، در حالی که بیش از ۴۰ درصد این مصرف به ساختمانها و انبارهایی مربوط میشود که فاقد عایقکاری مؤثر هستند. به گفته او، قیمت پایین انرژی در دهههای گذشته، فرهنگ مصرف بیرویه و بیتوجهی به عایقکاری اصولی را نهادینه کرده است.
برگزین با ارائه آماری هشداردهنده توضیح داد که تنها یک متر مربع سطح با دمای ۲۴۰ درجه سانتیگراد، در صورت عایقکاری نامناسب، سالانه حدود ۹۰ میلیون تومان اتلاف انرژی ایجاد میکند. این رقم، در مقیاس پتروشیمیها و نیروگاهها، به هزاران میلیارد تومان هزینه پنهان تبدیل میشود؛ هزینهای که به گفته او، با استفاده از آیروژل میتوان در مدت کوتاهی آن را جبران کرد. برگزین جذب رطوبت بالا، افت شدید عملکرد، ایجاد خوردگی زیر عایق و نبود نیروی نصب حرفهای را از مهمترین ضعفهای این عایقها دانست و تأکید کرد که بسیاری از توقفها، نشتیها و حتی حوادث صنعتی، ریشه در همین ضعفها دارد.
وی در ادامه به معرفی نسل جدید محصولات شرکت پاکان آتیه نانو دانش پرداخت؛ از جمله نانوعایق مایع مبتنی بر آیروژل که بهصورت اسپری اجرا میشود و با ضخامت حدود یک میلیمتر، عملکرد حرارتی قابل توجهی ارائه میدهد. این محصول برای سطوح پیچیده، فلنجها و تجهیزاتی که عایقکاری آنها دشوار است، کاربرد ویژهای دارد.
برگزین با اشاره به پروژههای اجراشده در شرکتهایی مانند مپنا، پتروشیمی اروند، پتروشیمی فناوران و مخازن کرایوژنیک، تأکید کرد که آیروژل دیگر یک فناوری آزمایشگاهی نیست، بلکه راهکاری صنعتی، اقتصادی و اثباتشده است. به گفته او، در یکی از پروژهها، هزینه عایقکاری کمتر از یکونیم ماه از محل صرفهجویی انرژی بازگشت داده شده است.
مدیرعامل پاکان آتیه نانو دانش، آیروژل را «کاتالیزور توسعه پایدار» توصیف کرد؛ فناوریای که بدون نیاز به توقف تولید، سرمایهگذاری دولتی یا زیرساخت جدید، بلافاصله پس از اجرا منجر به کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی و افزایش ایمنی میشود.
