سیستم چاه ارت[1]
در مهندسی برق، واژه ارت با توجه به کاربردهای آن دارای معانی متفاوتی است. زمین در یک مدار الکتریکی میتواند نقش یک نقطه مبدا را داشته باشد که بر طبق آن سایر ولتاژهای الکتریکی را اندازهگیری میکنند. واژه زمین همچنین به مسیری کلی برای بازگشت جریان به منبع نیز اطلاق میشود. این واژه در مورد یک اتصال مستقیم به زمین نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
یک مدار الکتریکی ممکن است به دلایل مختلفی به زمین متصل شده باشد. در مدارهای قدرت این اتصالها معمولاً برای بالا بردن ایمنی و محافظت افراد یا دستگاهها از تاثیرات معیوب بودن عایقکاری هادیها ایجاد میشود. اتصال به زمین در مدارهای قدرت از آسیب دیدن عایقهای مدار در اثر افزایش ولتاژ بین زمین و مدار جلوگیری کرده و این ولتاژ را در یک حد معین محدود میکند. از اتصال زمین برای جلوگیری از افزایش الکتریسیته ساکن در هنگام حمل مواد قابل اشتعال یا تعمیر تجهیزات الکترونیکی نیز استفاده میکنند. در برخی از انواع تلگرافها و شبکههای انتقال، زمین به تنهایی نقش یکی از هادیها را ایفا میکند و به عنوان مسیر بازگشت جریان به منبع مورد استفاده قرار میگیرد. با این کار در هزینه ایجاد یک خط جداگانه برای بازگشت جریان صرفهجویی میشود. در اندازهگیری از زمین به عنوان یک پتانسیل الکتریکی ثابت استفاده میکنند که با توجه به اختلاف پتانسیل هر قسمت از مدار با زمین، میزان پتانسیل آن قسمت را مشخص میکنند. یک زمین الکتریکی، باید از ظرفیت انتقال جریان مناسبی برخوردار باشد تا بتوان از آن به عنوان مبدا صفر ولتاژ استفاده کرد.
.
شکل 1- یک نمونه اتصال الکتریکی به زمین در کنار مجرای عبور آب
وظيفه اصلي سيستم ارتينگ اين است که هر جريان الکتريکي که وارد اين سيستم شد را به طور کامل به زمين منتقل کند. سيستم ارتينگ متشکل از چاه ارت و سيم متصل به چاه ميباشد. اگر ما بدنه تمام دستگاههاي برقي اعم از صنعتي، مخابراتي، خانگي و يا به طور کلي هرنوع مصرف کننده برق را توسط يک رشته سيم، به سيم اتصال به زمين متصل کنيم، يک سيستم ارتينگ ايجاد کردهايم.
شکل2- اتصال دستگاههای الکتریکی به سیم ارت
هدف از ايجاد اين سيستم اين است که اگر هريک از سيمهاي فاز و يا سيم نول به هر طريقي به بدنه دستگاه اتصال يابد و مدار الکتريکي مورد نظر دچار نشتي جريان شود؛ اين نشتي جريان توسط سيم ارت به زمين منتقل شده و از برق گرفتگي و يا در مواردي اتصالي دستگاه جلوگيري ميشود. ]2[
به طور خلاصه اهداف از بكارگیری سیستم ارت عبارتند از :
الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الكتریكی و الكترونیكی
ج ـ فراهم آوردن شرایط ایدهال جهت كار
د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
ه ـ حذف ولتاژ اضافی
و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
ز ـ اطمینان از قابلیت كار الكتریكی
2-روشهای اجرای سیستم چاه ارت
بطور كلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش كلی وجود دارد كه ذیلاً ضمن بیان آنها، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یك بیان میگردد.
الف: زمین عمقی :
در این روش كه یك روش معمول می باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده میشود.
ب: زمین سطحی:
در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی كه امكان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا درعمق حدود 80 سانتیمتر اجرا میگردد.
2-1-روش زمین سطحی
روش مورد نیاز برای حفر چاه ارت با توجه به شرایط محیطی و وجود امکانات و تجهیزات انتخاب میشود. در مکانهایی که فضای لازم و امكان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد، ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی كشور،پستی و بلندی محوطه سایت كم باشد و فاصله بین دكل و سایت زیاد باشد از روش زمین سطحی استفاده میشود. در این موارد با توجه به مزایای روش سطحی، اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد.
2-1-روش زمین عمقی
2-1-1-انتخاب محل چاه ارت
چاه ارت را باید در مکانهایی كه پایینترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به رطوبت حتیالامكان در عمق كمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی كه بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند، مانند زمینهای چمن، باغچهها و فضاهای سبز حفر نمود.
2-1-2- عمق چاه
با توجه به مقاومت مخصوص زمین، عمق چاه از حداقل 4 متر تا 8 متر و قطرآن حدودا 80 سانتیمتر میتواند باشد. در زمینهایی كه با توجه به نوع خاك دارای مقاومت مخصوص كمتری هستند، مانند خاكهای كشاورزی و رسی عمق مورد نیاز برای حفاری كمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی كه دارای مقاومت مخصوص بالاتری هستند، نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر میباشد. برای اندازهگیری مقاومت مخصوص خاك از دستگاههای خاص استفاده میگردد. در صورتی كه تا عمق 4 متر به رطوبت نرسیم و احتمال دهیم در عمق بیشتر از 6 متر به رطوبت نخواهیم رسید، نیازی نیست چاه را بیشتر از 6 متر حفر كنیم. بطور كلی عمق 6 متر و قطر حدود 80 سانتیمتر برای حفر چاه پیشنهاد میگردد.
2-1-3- مصالح مورد نیاز
مصالح مورد نیاز و مشخصات آن برای اجرای چاه ارت ( روش عمقی ) و ROD كوبی ( روش سطحی ) در جدول زیر آمده است.
جدول شماره 1: مصالح مورد نیاز و مشخصات آن برای چاه ارت
| ردیف | نوع جنس | توضیحات |
| 1 | میله برقگیر | میله برقگیر به طول 5/1متر و قطر آن16 میلیمتر وجنس آن مس خالص و نوك تیزباشد |
| 2 | بست میله برقگیر به سیم ارت | جهت اتصال میله برقگیر به سیم ارت در نقاطی كه ارتفاع دكل حدودا 20 متر باشد |
| 3 | یونولیت | جهت استفاده در میله برقگیر |
| 4 | بست سیم به دكل | سیم نمره 50 را به اندازههای لازم بریده و رشته رشته كرده جهت اتصال سیم ارت به دكل استفاده می نمائیم |
| 5 | تسمه آلومینیومی یا مسی | در اندازه 3*30*100 میلیمتر با بكارگیری یونولیت جهت بستن میله برق گیر در دكلهای مهاری |
| 6 | سیم مسی نمره 50 | 7 رشته |
| 7 | كابلشو نمره 50 | جهت اتصال سیستم ارت به شینه داخل سایت و یا اتصال پای دكلهای مهاری و خود ایستا به سیستم ارت |
| 8 | لوله پلی اتیلن 10 اتمسفر | برای ایجاد پوشش عایق روی سیم مسی در محوطه و محل تردد |
| 9 | بست لوله پلی اتیلن همراه پیچ و رولپلاك | جهت اتصال لوله پلی اتیلن به دیوار |
| 10 | پودر انفجاری Cadweld | جهت جوش دادن سیم به صفحه یا سیم به میله ROD یا اتصال سیمها به یكدیگردر نقاطی كه دسترسی به جوش نقره یا جوش برنج وجود ندارد . |
| 11 | شینه مسی به ابعاد 3*30*250 میلیمتر | برای نصب در داخل سایت و اتصال دستگاهها به آن |
| 12 | صفحه مسی 5*50*50 | مورد استفاده در روش عمقی |
| 13 | مقره همراه پیچ و رولپلاك | جهت اتصال شینه مسی به دیوار |
| 14 | پیچ و مهره نمره 8 با واشر فنری و تخت | جهت استفاده شینه مسی –پلیت-شینه پای دكل و … |
| 15 | بست سیم به صفحه مسی | به منظورمحكم كردن اتصال سیم روی صفحه مسی |
| 16 | بست دو سیم نمره 50 | جهت اتصال دو سیم نمره 50 روی زمین |
| 17 | پلیت مخصوص اتصال میله برقگیر به دكل | برای دكل های خود ایستای 60 متری استفاده میگردد. |
| 18 | شینه مسی مخصوص پای دكل 3*30*100 | برای وصل نمودن پای دكلهای خود ایستای 60 متری به سیستم ارت |
| 19 | میله ROD | در روش سطحی استفاده می گردد. |
| 20 | بست مربوط به سیم مسی و میله ROD | برای اتصال سیم به میله برقگیر یاROD |
| 21 | كرپی ابروئی همراه پیچ و مهره | برای بستن میله برقگیر به دكل های 100 فوتی و دكلهای خود ایستای لولهای |
| 22 | بنتونیت[2] اكتیو | برای روش عمقی و سطحی |
| 23 | بست میله برقگیر به پلیت | جهت اتصال میله برقگیر به پلیت در دكلهای خود ایستای60 متری |
2-1-4- اتصال سیم به صفحه مسی
اتصال سیم به صفحه مسی بسیار مهم است و هرگز و در هیچ شرایطی نباید این اتصال تنها با استفاده از بست، دوختن سیم به صفحه برقرار گردد. بلكه حتما باید سیم به صفحه جوش داده شود و برای استحكام بیشتر با استفاده از 2 عدد بست سیم به صفحه (ردیف 15 جدول مصالح مورد نیاز) بسته شده و محكم گردد.
شکل3- صفحه مسی و اتصال سیم مسی بوسیله جوش به آن
برای جوش دادن قطعات مسی به یكدیگر از جوش برنج یا نقره استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به این نوع جوش از جوش (Cadweld) استفاده گردد.
2-1-5- حفر چاه ارت
با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه، چاهی با عمق مناسب و در مكان مناسب (با توجه با راهنمای انتخاب محل چاه ارت) حفر میگردد. شیاری به عمق 60 سانتیمتر از چاه تا پای دكل برای مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دكل همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر میشود. در صورتی كه مسیر دو سیم مشترك باشد بهتر است، مسیر دو سیم ایزوله گردد. همینطور مسیر سیمها باید كوتاهترین مسیر بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتی الامكان مستقیم و بدون پیچ و خم باشد و نبایستی خمهای تند داشته باشد و در صورت نیاز به خم زدن سیم در طول بیش از 50 سانتیمتر انجام گردد.
2-1-6- پر نمودن چاه ارت
ابتدا حدود 20 لیتر محلول آب و نمك تهیه و كف چاه ریخته میشود، بطوریكه تمام كف چاه را در برگیرد. پس از گذشت 24 ساعت مراحل زیر انجام داده میشود. به ارتفاع 20 سانتیمتر از ته چاه با خاك رس و یا خاك نرم پر شده و به مقدار لازم (حدود 450كیلوگرم معادل 15 كیسه 30 كیلوگرمی) بنتونیت را با آب مخلوط كرده و بصورت دوغاب در آورده و مخلوط حاصل را به ارتفاع 20 سانتیمتر از كف چاه ریخته میشود. هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد كیفیت كار بهتر خواهد بود.
شکل4- بنتونیت مورد استفاده در چاه ارت
در ادامه صفحه مسی را به دو سیم مسی نمره 50 جوش داده میشود و این سیمها یكی به میله برقگیر روی دكل و دیگری به شینه داخل ساختمان خواهد رفت. در مرحله بعد صفحه مسی را بطور عمودی در مركز چاه قرار داده میشود و اطراف صفحه مسی با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر میشود.
شکل 5- یک نمونه سیم مسی مورد استفاده در چاه ارت
یک لوله پلیكای سوراخ شده بطور مورب در مركز چاه و در بالای صفحه مسی قرار میگیرد که این لوله برای تامین رطوبت ته چاه میباشد و در فصول گرم سال تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد. لازم بذكر است در مواردی كه چاه ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده باشد و یا كلا در جاهایی كه رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد، نیازی به قراردادن لوله نمیباشد. بعد از قراردادن لوله پلیكا به ارتفاع 20 سانتیمتر از بالای صفحه مسی را با دوغاب آماد شده پر میکنند. الباقی چاه را هم تا 10 سانتیمتر بر سر چاه مانده، با خاك معمولی همراه با ماسه یا خاك سرند شده كشاورزی و 10 سانتیمتر از چاه را برای نفوذ آب باران و آبهای سطحی به داخل چاه با شن و سنگریزه پر میشود. روی چاه مخصوصا در مواقعی كه از لوله پولیكا استفاده نمیگردد، نباید آسفالت شده و یا با سیمان پر گردد. داخل شیارهای حفاری شده را با خاك سرند شده كشاورزی یا خاك نرم معمولی و یا خاك معمولی مخلوط با بنتونیت پر نمائید.
2-2-روش زمین سطحی
هفت روش برای اجرای زمین سطحی وجود دارد كه عبارتند از :
1-ROD
RING -2
3-پنجهای (شعاعی)
4-مختلط
5- حلزونی
6- الكتروشیمیایی
7-شبكهای
از متداولترین روشها برای روش زمین سطحی روش ROD کوبی است.
2-2-1-اجرای ارت به روش ROD كوبی
مصالح و وسایل مورد نیاز همانند روش عمقی میباشد، با این تفاوت كه به جای صفحه مسی از میلههای مغز فولادی 5/1 متری و با قطر 14 میلیمتر و با روكش مس استفاده مینمائیم.
شکل6- یک نمونه میله مورد استفاده در روش زمین سطحی
2-2-2-روش اجرا
كانالی به عمق 80 سانتیمتر و عرض 45 سانتیمتر و طول X حفر مینمائیم طول كانال را به دو روش میتوان تعیین نمود.
الف – اندازهگیری مقاومت مخصوص خاك و انجام محاسبات لازم
ب – به روش تجربی كه در ادامه شرح داده میشود.
چنانچه سایت دارای دكل خود ایستا باشد، برای حفر كانال از فاصله بین اتاق تجهیزات، دكل و اطراف دكل استفاده میشودچنانچه دكل روی ساختمان قرارداشته باشد، حفاری با در نظر گرفتن اتاق دستگاه و دكل در مسیری كه زمین رطوبت بیشتری دارد، انجام گیرد. پس از آماده شدن كانال، دو میله به فاصله 3متر از یكدیگر در زمین کوبیده میشود. بهگونهای كه حدود 15 سانتیمتر از میلهها بیرون بمانند. سپس دو میله را با كابل مسی یا كابل برق به هم وصل میکنند و با دستگاه ارت سنج مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه میگیرند، چنانچه مقاومت نشان داده شده با دستگاه بالای 4 اهم بود، میله دیگری به فاصله 3 متر از میله دوم کوبیده میشود و با اتصال 3 میله به یکدیگر مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه گیری میکنند. اینكار تا زمانی كه مقاومت اندازهگیری شده به زیر 4 اهم برسد ادامه مییابد. پس از آنكه میله به تعداد كافی كوبیده شد، سیمی را كه به شینه مسی نصب شده و در اتاق دستگاه متصل است به تك تك میله ها جوش داده و به سمت دكل میبرند.
شکل7- شینه مسی
و – برای پر نمودن كانال ابتدا با بنتونیت روی سیم مسی را پوشانده (در زمینهایی كه رطوبت كافی ندارند) و سپس با خاك سرند شده كشاورزی یا خاك نرم كانال را پر میشود.
شکل8- یک نمونه از بستهای مورد استفاده و نحوه اتصال آن در سیستم ارت
2-2-3-سایر روش ها:
روشهای دیگر در مناطق كوهستانی و سنگلاخی و مكانهای خاص كاربرد دارد كه بنا به مورد با بازدید از محل و اندازه گیریهای لازم میتواند طرح مناسب تهیه گردد و اجرا شود.
3-نكات عمومی و مهم در خصوص سیستمهای ارت
در ادامه به نکاتی اشاره میشود که در سیستمهای ارت باید رعایت شود و در صورت عدم رعایت موجب ایجاد خرابی و اشکالات عمده در سیستم ارت میشود.
1- میبایست كلیه اتصالات با مفتول برنج یا نقره جوشكاری گردد.
2- ازهرپایه دكلهای خودایستا، فونداسیون دكل توسط سیم مسی و بست مخصوص و پای دكل توسط جوشکاری به سیستم ارت متصل گردد.
3- كلیه كابلهای ورودی به سالن دستگاه توسط بست گراند به بدنه دكل و ابتدای دیوار افقی (بعد از محل خم شدن كابل)زمین شوند.
4- به هیچ عنوان در روی دكل، جوشكاری صورت نگیرد.
5- اگر سیستمیازقبلاجرا شده باشد، سیستم قدیم بهجدید در عمقخاك متصل گردند.
6- سیمارت درروی زمین باید باروكش و سیم داخلكانالها باید بدون روكش و مستقیم كشیده شود.
7- پركردن كانال باید با خاك سرند شده كشاورزی یا خاك نرم انجام گردد.
8- ازهر دستگاهی جداگانه سیم ارتی به شینه متصل گردد ( قطر و طول شینه گراند بستگی به تعداد انشعابات آن دارد).
9- جهت استفاده ترانسفورماتور برق شهر در ایستگاههای مخابرات بایستی گراند جداگانه اجرا گردد.
10- در سایتهای کامپیوتری جهت اجرای سیستم زمین حتی المقدور بایستی از یك زمین با سطح یكنواخت (بدون شیب) استفاده نمود.
10- استاندارد قابل قبول آزمایش و تحویل اتصال زمین برای سایتهای كوچك زیر 10 اهم و برای سایتهای بزرگ و مهم زیر 3 اهم میباشد.]3[
4- چالشهای موجود در سیستم چاه ارت
سیستم چاه ارت در شبكههاي انتقال و توزيع برق كاربرد فراوان دارد؛ بهطوریکه میتوان گفت شبكههاي برق بدون سيم ارت عملا بدون استفاده هستند. از عمده چالشهای موجود در سیستم چاه ارت سولفاته شدن صفحه مسی چاه ارت میباشد که باعث کاهش رسانایی الکتریکی آن میشود و در نتیجه جریان الکتریکی به زمین بطور مناسب انتقال نمییابد. از دیگر چالشهای موجود عدم رسانایی مناسب بنتونیت مورد استفاده در سیستم چاه ارت است. مهمترین عملکرد بنتونیت مورد استفاده در سیستم چاه ارت ایجاد یک سطح تماس هادی با خاک و فرو رفتن در خلل و فرج خاک برای اتصال بهتر میباشد. صفحه مسی مورد استفاده بطور مستقیم با بنتونیت در تماس بوده و به مرور زمان دچار خوردگی و پوسیدگی میشود. همچنین بنتونیت نیز در اثر گذشت زمان رسانایی خود را از دست داده و باعث ایجاد مشکلاتی در زمین شدن تجهیزات میگردد.
شکل9- خورده شدن صفحات مسی در چاه ارت
از دیگر چالش های موجود در سیستم چاه ارت می توان به خوردگی جوشها در اثر رطوبت ایجاد شده توسط محیط و خاک اشاره کرد. این خوردگی با مرور زمان بوجود آمده و باعث قطع شدن اتصالات میگردد.
5-کاربرد فناوری نانو در سیستم چاه ارت
فناوری نانو بوسیله گرافیت نانو کربن میتواند خاصیت هدایتی خاک مورد استفاده در چاه ارت را افزایش داده و باعث اطمینان حاصل کردن از اتصال به زمین شد. همچنین با استفاده از فناوری نانو میتوان در ساخت الکترولیت جبرانی برای احیای چاههای ارت از کار افتاده استفاده کرد. فناوری نانو امروزه در ساخت بنتونیت مورد استفاده در چاه ارت نیز کاربرد دارد.
6-شرکتهای داخلی فعال در سیستم چاه ارت با استفاده از فناوری نانو
6-1-شرکت اکان
شركت ايجادكاران در سال 1370 تاسیس گردیده است و از سال 1384 با نام تجاری آكان به طور تخصصی شروع به فعالیت در زمینه تولید تجهیزات سیستم ارتينگ نموده است. آکان، تولید کننده تخصصی سیستم ارت برای اولین بار، توانسته است با بهرهگیری از نیروهای کارآمد و متخصص خود خط تولید اتمایز را در ایران راه اندازی کند. همچنین این شرکت برای اولین بار در کشور توانسته است با استفاده از فناوری نانو محصولاتی را در زمینه سیستم چاه ارت ارائه کند.
6-1-2-توصیف فناوری
این شرکت موفق گردیده یک نوع کنستانتره ویژه اختلاط با خاک رس با کمک فناوری نانو تولید کند. این محصول با استفاده از نانو گرافیت و نانو کربن موفق شده به خواصی از جمله عدم خوردگی مس، توان جذب و نگهداری رطوبت در درازمدت، عدم ترک خوردگی در هنگام خشکی، توان انتقال جریان بسیار عالی، پایداری توان انتقال جریان، عدم استفاده از نمک که باعث خوردگی شدید صفحهی مسی میگردد و جلوگیری از شسته شدن الکترولیت موجود در خاک توسط باران و آبهای زیر سطحی دست یابد. مواردی که این محصول به آن دست یافته است از چالشهای عمده و مهم در سیستمهای چاه ارت میباشد.
شکل 10– کنستانتره تولیدی شرکت آکان با کمک فناوری نانو
محصول دیگر این شرکت که با استفاده از فناوری نانو تولید گردیده است الکترولیت جبرانی است. این محصول دارای کاربردی خاص و منحصر به فردی است و هدف از فرموله کردن این الکترولیت، تولید مادهای است که بتوان با آن چاههای ارت قدیمی را بدون حفر مجدد ونیاز به تخصص احیا نمود، به نحوی که پرسنل تاسیسات کارخانهها و پالایشگاهها وغیره بتوانند بدون مراجعه به متخصص امر، سیستم ارت خود را مجددا احیا نموده و مقاومت آن را پایین بیاورند. این الکترولیت دارای فرمولی ویژه بوده و هریک از مواد تشکیل دهنده آن خود به تنهایی قادر به تخلیه بار الکتریکی به زمین میباشند و چون در یک جا جمع گردیدهاند هر یک مکمل دیگری شده و ترکیب حاصله از توانایی بسیار بالایی برخوردار گردیده است. نانو گرافیت و نانو کربن موجود در الکترولیت جبرانی درمقابل کلیه مواد خورنده چه اسیدی و چه قلیایی و یا حلالها کاملا آسیب ناپذیرند و با نفوذ به خلل و فرج خاک چاه به مرور و با چند بار شارژ یک هادی الکتریکی بسیار قوی حتی بدون حضور آب و الکترولیت ها ایجاد مینمایند و در نتیجه سیستم ارت دارای کارآمدی بسیار بالایی میگردد.]8[
شکل 11- الکترولیت جبرانی محصول شرکت اکان
7-شرکتهای خارجی فعال در سیستم چاه ارت با استفاده از فناوری نانو
در زمینه سیستم چاه ارت در خارج از کشور فعالیتهای قابل ذکری توسط شرکتهای مرتبط انجام نگرفته است.
7-1-گواهی ثبت اختراع سیمان رسانا با نانو گرافیت کربن به شماره ثبت CN101544488 A
این نوع سیمان شامل ترکیبات 40 تا 48 درصد از سیمان، 5 تا 30 درصد از نانو گرافیت، 6 تا 15 درصد از عنصر کربن، 1 تا 8 درصد از بنتونیت فعال شده است. این سیمان رسانا، خوردگی را کاهش میدهد و در کنار هادیهای فلزی موجب جذب آب، حفظ رطوبت، و ثبات تحت عمل را افزایش میدهد. این خواص موجب افزایش طول عمر چاره ارت، بهبود کارایی آن و اطمینان داشتن از اتصال به زمین میگردد.
منابع:
]1[نفوذ به عمق زمین،راهنمای اندازهگیری عملی مقاومت زمین، نویسنده: دکتر شاهرخ شجاعیان، سال انتشار: 1391، ناشر: دانشگاه آزاد خمینیشهر
]2[اجرای تاسیسات برق ساختمان، اتصال زمین و اجرای چاه ارت، نویسنده: مهندسپورهمایون، سال انتشار: 1389
]3[استاندارد احداث سامانه گراند(چاه ارت)، گردآورنده: گروه شرکتهای ارتباط الکترونیک، سال انتشار: 1389
]4[تاسیسات الکتریکی در توزیع انرژی/ نگارش دوم، نویسنده: فرحبخش سیف، سال انتشار: 1388
]5[اصول تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی، نویسنده: حمیدرضا تیموریا، سال انتشار: 1388
[6] Electrical Grounding Paperback ,Ronald O’Riley , October 24, 2001
[7] Grounding and Earthing Handbook Hardcover,David Stockin, 2014
[8] www.akan.ir
[1] Earthing system
[2] Bentonite
———————————————————————
تهیه و تنظیم:
- گروه ترویج فناوری نانو در صنعت برق
بخش ترویج صنعتی ستاد توسعه فناوری های نانو و میکرو
====================================================================================
[جهت دسترسی به گزارش نهایی محصولات و شرکتهای دارای گواهی نانومقیاس ستاد توسعه فناوریهای نانو و میکرو به «کتب مرجع محصولات و تجهیزات نانو و صنعت» به نشانی (INDnano.ir/category/book) مراجعه کنید]
[همچنین برای دانلود فایل PDF کلیه گزارشات بهمراه جزئیات، به بخش گزارش های صنعتی پایگاه اینترنتی رسانه تخصصی نانو و صنعت (www.INDnano.ir/category/report) مراجعه نمایید]
====================================================================================
