در ۱۲۸مین اجلاسیه کمیته ملی فناوری نانو که با حضور نمایندگانی از گروه استاندارد و ایمنی ستاد نانو، دانشگاهها ، سازمان استاندارد و شرکتها و آزمایشگاهها برگزار گردید، صد و پنجاه و هشتمین استاندارد ملی فناوری نانو با عنوان “فناوری نانو- الزامات و توصیهها برای شناسایی اندازهدههای مشخصهیابی نانواشیاء و مواد حاوی آنها ” تصویب شد .
استفاده از نانواشیاء در تحقیق و توسعه، صنعت و کاربردهای تجاری رو به افزایش است. مشخصهیابی نانواشیاء و کلوخهها و انبوهههای آنها (NOAAs) نقش اساسی در تحقیقات پایه و کاربردی، از طریق کنترل کیفیت فرآیند و محصول و تجاریسازی برای حفاظت از محیط زیست و سلامت، دارد. مشخصهیابی نانواشیاء برای تعیین خواص فیزیکی و شیمیایی، عملکرد و طول عمر آنها کلیدی است. غالبا روشهای دسترسپذیر برای مشخصهیابی مواد در مقیاس بزرگتر، گاهی اوقات بهدلیل محدودیتهای سامانههای آزمون (مانند حساسیت کم، وضوح ناکافی تجهیزات)، برای نانواشیاء بهسختی اعمال میشوند. این امر منجر به توسعه روشهای جدید و انطباق روشهای موجود شده است.
فنون و روشهای اندازهگیری معمولاً براساس خواص مادهای که میتوانند اندازهگیری کنند، طبقهبندی میشوند. یکی از تعریفهای «اندازهده» که در بسیاری از استانداردهای ISO استفاده میشود، «کمیت موردنظر برای اندازهگیری» است. در فناوری نانو، خواص رایج مواد که معمولاً به عنوان «اندازهده موردنظر» درنظر گرفته میشوند، میتواند اندازه، شکل، ترکیب شیمیایی و بار سطح باشد. با اینحال، در واقعیت، به دلیل اصول زیربنایی متفاوت اندازهگیری فیزیکی، نتایج بهدستآمده از فنون مختلف، برای یک خاصیت رایج ماده، میتواند بهطور قابلتوجهی متفاوت باشد. این استاندارد اندازهدههایی را که برای مشخصهیابی نانواشیاء و کلوخهها و انبوهههای آنها استفاده شده است، توصیف میکند.
این استاندارد به ۱۰ بند اصلی زیر تقسیم میشود:
– اندازهدههای اندازه و شکل؛
– اندازهدههای آنالیز شیمیایی؛
– جرم و چگالی؛
– اندازهدههای بار؛
– اندازهدههای بلورینگی؛
– اندازهدههای خواص نوری؛
– اندازهدههای الکتریکی و الکترونیکی؛
– اندازهدههای مغناطیسی؛
– اندازهدههای گرمایی؛
– سایر اندازهدههای مربوط به عملکرد.
هدف از تدوین این استاندارد مشخص کردن الزامات و ارائه توصیههایی برای شناسایی اندازهدهها بهمنظور مشخصهیابی نانواشیاء و کلوخهها و انبوهههای آنها و ارزیابی خواص ویژه مرتبط با عملکرد مواد حاوی آنها است. این استاندارد توصیههایی برای اندازهگیریهای مرتبط ارائه میدهد.
شایان ذکر است تعداد استانداردهای تدوین شده در حوزه فناوری نانو با تدوین این استاندارد به ۱۵۸ عدد ارتقا یافت.