اگر یک متر را به یک میلیارد قسمت مساوی تقسیم کنیم، هر یک از قسمتها برابر یک نانومتر خواهد بود. نانو فناوری یعنی استفاده از اجزایی که حداقل یک بعد آنها در ابعاد نانو باشد. نانو فناوری يك رشته جديد نيست، بلكه رويكردي جديد در تمام رشتههاست. كاربردهاي وسيع اين عرصه به همراه پيامدهاي اجتماعي، سياسي و حقوقي آن، اين فناوري را به عنوان يك زمينه فرا رشتهاي و فرا بخش مطرح نموده است. فناوری نانو در صنعت نساجی، گسترهای از فناوریها را در بر میگیرد که ضمن ایجاد خواص جدید، قادر است برخی چالشهای این صنعت را برطرف نماید. میزان رشد بازار محصولات توانمند شده به وسیله فناوری نانو در بخشهای مختلف صنعت، حاکی از آن است که بیشترین تأثیر فناوری نانو در بخش منسوجات ورزشی و منسوجات بیرون از خانه است. شرکتهای بزرگی نظیر نایک و آدیداس، امروزه در به کارگیری فناوری نانو در محصولات ورزشی پیشرو هستند.
- اهمیت کاربرد فناوری نانو در منسوجات ورزشی/ بیرونی
افزایش روزافزون اهمیت عملکرد ورزشکاران در مسابقات المپیک و تغییر سبک زندگی، نوع سرگرمی و افزایش عمر مردم موجب شده تا صنایع، انگیزه زیادی برای تعقیب مبحث منسوجات ورزشی و بیرونی دارای قدرت عملکردی بالا داشته باشند. تهیه منسوجات ورزشی/ بیرونی با خواص خودتمیزشوندگی در کنار قابلیت تنفسپذیری[1]، شاید یکی از مهمترین دغدغههای محققان و صنعتگران فعال در این حوزه باشد. معمولاً با انجام تکمیلهای ضد آب با مواد رایج، علاوه بر اثرات ضد آب مطلوب، سایر خصوصیات نامطلوب پارچه نظیر الکتریسته ساکن، حذف ضعیف چرک در محلول شستشو، زیردست خشنتر، خاکستری شدن (رسوب مجدد چرک) و افزایش اشتعالپذیری نیز نمایان میگردد. این در حالی است که با فناوری نانو میتوان به خواص ضدآب بدون تغییر سایر خواص پارچه دست یافت. از سوی دیگر، محافظت مصرف کننده منسوج در برابر میکروارگانیزمهای تولید کننده بو یا بیماری و همچنین محافظت خود منسوج در برابر آسیبهای ایجاد شده به وسیله قارچها، کپکها و میکروارگانیزمهای تخریب کننده نیز مورد نظر تولید کنندگان منسوجات ورزشی/ بیرونی بوده است. مشکل عمومی تکمیلهای ضد میکروبی رایج، اثر انتخابی آنها، تغییر زیردست پارچه، تغییر رنگ منسوج و پایداری پایین تکمیل است که با کمک فناوری نانو این مشکلات برطرف گردیده است.
به غیر از ویژگیهای خودتمیزشوندگی و ضد باکتری بودن، استفاده از فناوری نانو در لباسهای ورزشی قابلیت عملکردی بالایی برای ورزشکاران فراهم میکند، زیرا این لباسها سبک و درعینحال راحت و ضدضربه هستند و ورزشکار را در برابر سرما، آب و پرتوهای فرابنفش محافظت کرده و از دوام و انعطافپذیری خوبی برخوردارند. افزایش راحتی فیزیولوژیکی این لباسها، نیز بر تندرستی و عملکرد ورزشکار اثر مثبت دارد.
به طور کلی، فناوریهای نانو در صنعت منسوجات ورزشی/ منسوجات بیرون از خانه را به سه طبقه میتوان تقسیم کرد:
- فناوریهای ارتقاء دهنده عملکرد و کارایی موجود در مواد نساجی، برای مثال ارتقاء مقاومت پوششی/ پارگی، آبدوستی یا آبگریزی، خواص عایقی و مقاومت در برابر شعلهوری.
- فناوریهای ارائه کننده عملکرد جدید که پیش از این در منسوجات مطرح نشده باشد، نظیر ضدمیکروبی، خودتمیزشوندگی، رسانایی، رهایش کنترل شده مواد و محافظت در برابر پرتو فرابنفش.
- فناوریهای توسعه دهنده منسوجات هوشمند به طوری که منسوج را در برابر داده های ورودی پاسخگو میکند که خصوصیات ویژهای را نشان دهد یا اینکه قابلیت احساس و تحریک داشته باشد.
- فرصتهای تجاری فناوری نانو در منسوجات ورزشی/ بیرونی
بازار منسوجات ورزشی/ بیرونی، زنجیره طولانی را از تولید لیف تا ریسندگی نخ، بافندگی پارچه، طراحی و تولید لباس و کفش تکمیلشده شامل میشود [1]. فرصتهای عمده تجاری فناوری نانو در صنایع پوشاک و لباس ورزشی را میتوان به سه دسته پوششدهی، منسوجات هوشمند و الیاف تقسیمبندی نمود.
3-1- پوششدهی
پوششدهی منسوجات با استفاده از فناوری نانو میتواند خواص ویژهای را به همراه داشته باشد. برای مثال، پوششدهی منسوج با نانو ذرات نقره یا اکسید روی موجب از بین رفتن باکتریها و حذف بوهای ناخوشایند و نیز حفاظت در برابر پرتو فرابنفش میشود. خواص خودتمیزشوندگی منسوج از طریق پوششدهی منسوج با نانو ذرات دیاکسید تیتانیوم قابل دستیابی است. همچنین میتوان با پوششدهی منسوج با بلوکهکننده معدنی پرتوفرابنفش نظیر نانو ذرات دیاکسید تیتانیوم، اکسید روی، دیاکسید سیلیس و اکسید آلومینیوم، منسوج محافظ در برابر پرتوفرابنفش تهیه نمود [2].
3-2- منسوجات هوشمند:
منسوج هوشمند عبارت است از یک سامانه هوشمند که قادر به حس کردن شرایط و محرکهای محیطی است. محرکها و پاسخها میتوانند به صورت شاخصهای الکتریکی، حرارتی، مکانیکی، شیمیایی، مغناطیسی و غیره باشند. منسوجات تنظیم کننده دما نمونهای از منسوجات هوشمند به شمار میروند به طوری که این قابلیت را دارند که در محیطهای سرد با آزادسازی انرژی حرارتی ذخیره شده تولید گرما کنند و در محیطهای گرم با جذب انرژی حرارتی، احساس خنکی را ایجاد کنند. بسیاری از منسوجات هوشمند در انواع پوشاک استفاده میشوند و هدف آنها ایمنی یا بهداشت یا راحتی در استفاده از منسوج است. لباسهایی که عرق را جذب میکنند نیز به نوعی هوشمند هستند، چرا که باعث میشوند در شرایط خاص لباس راحت باشد. در چنین لباسهایی سطح مقطع الیاف و خصوصیات عبوردهی و جذب آنها اهمیت دارد. با این تعاریف، امروزه این منسوجات در صنعت پوشاک ورزشی جایگاه خوبی پیدا کردهاند.
3-3- الیاف:
نانو الیافی با خواص ضدمیکروبی یا نانو الیاف محافظ در برابر پرتو فرابنفش از جمله کاربردهای الیافی در منسوجات به شمار میرود. برای مثال، از نانو الیاف ضدمیکروبی میتوان بدون آنکه خواص دیگر پارچه را مانند دوام، اثربخشی، ثبات رنگ، قابلیت تولید، راحتی و قیمت تحت تأثیر قرار دگیرد، در تولید لباسهای ورزشی ضد بوهای نامطبوع استفاده نمود. شرکت هاوجئی[2] با همکاری شرکت ژاپنی آشای کاسئی [3]درحالتوسعه الیاف نانو مهندسی شده خود با نام تجاری تکسکر [4]است. تکسکِر نام محصولات نانو مهندسی شده شرکت هاوجئی است که شامل الیاف نانو نقره، تارهای شبه پنبه ای زغال چوب بامبو، الیاف دارای ویژگی جذب و خشک شدن سریع، الیاف محافظ پرتو ماورای بنفش، الیاف گرم و سبک است. از این الیاف میتوان در لباسهای زیر، لباسهای ورزشی و پوشاک غیررسمی استفاده کرد [3].
4- بررسی بازار
4-1- شرکتهای تولید کننده منسوجات ورزشی
آمریکا پیشگام مطلق در عرصه فناوری نانو در صنعت منسوجات ورزشی است و پنج شرکت به نام آدیداس[5] ، کورتکس[6]، ARC Outdoors، نانوهوریزنز[7] و نانوتکس[8] در این زمینه فعالیت دارند. مؤسسات تحقیقاتی دیگر نیز از قبیل هیوسنگ[9] کره جنوبی، هلدینگ نانو[10] هنگ کنگ چین، پروتکس[11] ایتالیا، اسچولر[12] سوئیس، سوزوتورا[13] ژاپن و اتحادیه تحقیقاتی تامسون کانادا در حوزه فناوری نانو در صنعت منسوجات ورزشی مشغول به کار هستند. برخی از تولیدکنندگان پوشاک ورزشی/ بیرونی که از فناوریهای نوین استفاده کردهاند در جدول 1 فهرست شدهاند. در ادامه، محصولات مبتنی بر فناوری نانو با تمرکز بر خواص ارتقاء یافته بررسی شده است.
جدول 1. شرکتهای فعال در زمینه منسوجات ورزشی
| شرکت | فعالیت |
| Wacoal Sport Science Corp | دو برند اصلی این شرکت، CW-X و CW-X VersatX است که محصول دوم از پارچهای تهیه شده است که به سرعت خشک میشود و محافظ در برابر پرتوفرابنفش میباشد. این شرکت در نانوفناوری لیفی خود قصد دارد از دیاکسید نقره برای ضدمیکروبی و از دی اکسید تیتانیوم برای محفاظت بیشتر در برابر UPF 50+ استفاده کند. |
| NanoTex
www.nano-tex.com |
نانوتکس یک شرکت مواد توسعه دهنده پلیمرهای نوین و شیمی مرتبط با پلیمر برای بهبود و ایجاد عملکرد جدید در پارچه است. این شرکت با استفاده از فناوری نانو موفق شده است که محصولات جدیدی به بازار ارائه کند. در میان شرکتهای مصرف کننده از این محصولات میتوان به شرکتهای Adidas, New Balance, Gap, Old Navy, Target, Hogo Boos, Paul Stuart, Rene Lezrd اشاره کرد. |
| Scholler
www. scholler -textile.com |
محصولات مبتنی بر فناوری نانو این شرکت عبارتاند از: 1- Nanosphere، فناوری تکمیل مبتنی بر فناوری نانو که اجازه میدهد چرک و آب به راحتی از سطح منسوج زدوده شود، 2- 3XDRY، تکمیل مدیریت پیشرفته رطوبت است به طوری که منسوج را از یک طرف ضد آب و ضد لک میکند و از سطح دیگر آبدوست میسازد و 3- ActiveSilve، کنترل کننده باکتری از طریق تکمیل منسوج با نانوذرات نقره |
| Mectex | تولید کننده ایتالیایی پارچههای ضدآب و تنفس پذیر بر پایه پلاسما برای محصولات ورزشی و بیرونی است. فناوری این شرکت برای تولید لباس شنای Speedo LZR racer استفاده شده است. |
| P2i
www.p2ilabs.com |
شرکت انگلیسی p2i در فناوری نانوپوششهای ضد آب تخصص دارد. این شرکت با استفاده از پلاسما یک لایه نانومتری را روی سطح محصول پوشش میدهد. سه شرکت معتبر ورزشی از قبیل Hi-tech، Nike و Adidas ازجمله مشتریان این فناوری میباشند. |
4-2- منسوجات ورزشی مبتنی بر فناوری نانو
4-2-1- منسوجات ضد آب و لک
تکمیل ضد آب و لک شاید بیشترین کاربرد نانو فناوری را در صنعت نساجی داشته باشد. تقاضا برای این فناوری تنها منحصر به منسوجات ورزشی/ بیرونی نیست بلکه در البسه کار، مهمانی و غیره نیز توسعه یافته است. عملکرد مناسب منسوج با روشهای مختلف فناوری نظیر پوشش با مواد پرفلوئور، نانو ذرات سیلیس، نانولولههای کربن یا با دیاکسید تیتانیوم قابل دستیابی است. شرکت نساجی سوئیسی اسچولر تکستایل ای جی با استفاده از فناوری پوششدهی نانو ذرات روی سطح پارچهها (معروف به فناوری نانو اسفر[14])، منسوجات ضدآب، ضد لک و ضد بوی نامطبوع تهیه کرده است. مواد نانویی به کار رفته در این منسوجات طی فرآیند شستشو از بین نرفته و فشار و اصطکاک )مانند فشار ناشی از حمل کولهپشتی( را به خوبی تحمل میکند. بنابراین منسوجاتی که در آنها از فناوری نانواسفر استفاده شده باشد، پارچههایی ایدهال برای لباسهای بیرون و مخصوص فعالیتهای ورزشی و تفریحی و نیز چادر زدن به شمار میآیند [4]. شکل 1، تصویری از پارچه ضد آب و ضد لک تهیه شده با این فناوری را نشان میدهد.
| (الف) | (ب) | (ج) |
شکل 1. نمونه پارچه ضد آب با فناوری نانواسفر، (الف) سطح بالایی از مقاومت به آب، (ب) خودتمیزشوندگی طبیعی و (ج) عمل حفاظتی پایدار
شکل 2، نمونه ای از پارچه ضدآب قابل تنفس با قابلیت خشک شدن سریع، ضدآب و تراوش رطوبت، بادگیر و دفع آب پایدار، سبک وزن و نرم را نشان میدهد. این پارچه محصول شرکت تورای[15] است.
شکل 2. لباس کوهنوردی ضدآب [5]
نمونههای دیگری از کالاهای بهکارگیرنده فناوری ضد آب در شکل 3 نشان داده شده است. .
| کفش Ecco Biom با لایه ضد آب کورتکس | لباس بیرونی New Balance با فناوری نانوتکس | ژاکت Odlo با فناوری شرکت اسچولر | ژاکت Cloudveil با فناوری شرکت اسچولر |
شکل 3. کالای ورزشی ضد لک و ضد آب با استفاده از فناوری نانو
محققان MIT با روشی جدید، روکش بسیار نازکی از نانو ذرات فلزی را روی لباسهای غواصی لایه نشانی کردهاند که تمام خواص موردنیاز روکشها، مانند ضدآب و ضد باکتری بودن و سایر روکشهای فعال را در خود دارد (شکل 4 الف). این روش در ساخت لباسهای ورزشی کاربرد فراوانی خواهد داشت و پارچه مخصوص لباس غواصی که توسط شرکت [16]ساختهشده نمونهای از آن است(شکل 4 ب) [6]. شرکت سوزوتورا با روشی به نام MASA ، روکشی از نانو ذرات فلزی برای لباسهای غواصی فراهم آورده که ضمن حفظ گرمای بدن، غواصی راحت و لذت بخشی را به ارمغان میآورد.
| (الف) محصول شرکت Nano Tech EZ Stretch ، حاوی ریزکپسول ضدآب در لایه اول، در لایه دوم لایه آبگریز، دیاکسید تیتانیوم در لایه سوم، لایه چهارم نئوپرن | (ب) محصول شرکت Suzutora، پوشش داده شده با نانو ذرات فلزی |
شکل4. لباس غواصی با فناوری نانو
شرکت Sun Dry Swim و Frank Anthony Swimwear ماده پوششی ورزشی تهیه کردهاندکه میتواند با استفاده از فناوری نانو آب را دفع کند [7]. در این نوآوری، سرعت فرایند خشک شدن به وسیلهی فناوری نانو در پارچه لباس شنا افزایش یافته است. در روند تولید، از نوارهای توری نانو مقیاس در اطراف سطح الیاف استفاده شده است به طوری که هر نوار، نانو ذرات را بهطور مستقیم به سطح پارچه لباس شنا پیوند میزند و دافعهی دائم آب یا آبگریزی سطح را فراهم میکند [8].
محققان با پوششدهی پارچهها با نانو لایههای فلزی، لباسهای نانو ساختاری و جدید گلف/ اسکی تولید کردهاند که ضمن انعطافپذیری، موجب افزایش احساس راحتی و قدرت عملکرد ورزشکار میشوند. شکل 5، محصول Dermizax® EV شرکت تورای را نشان میدهد که پارچه مخصوص فعالیت سنگین با راحتی مناسب، خواص ضدآب فوقالعاده پایدار، نرم، سبک وزن و حمل آسان، مناسب برای ورزشهای کوهنوردی و اسکی میباشد [5].
شکل 5. لباس اسکی با خواص ضد آب و قابلیت تنفس [9]
4-2-2- منسوجات ضد میکروب
کنترل بو در منسوجات ورزشی/ بیرونی موضوع مهمی است. این نوع کنترل میتواند به روشهای مختلفی نظیر پوشش بو با مواد معطر، حذف مولکولهای بو به محض ایجاد یا با کاربرد تکمیل ضدمیکروب حاصل شود.
پارچهها و نخهای E47 تولیدی شرکتهای نانوهاریزونز[17] و ARC Outdoor منسوجات ضد میکروبی هستندکه با فناوری نانو تهیه شدهاند [9]. شرکت نانوهاریزونز دارای خط تولیدی با نام اسمارت سیلور[18] است که شامل افزودنیهای با خاصیت ضد بو و ضد میکروبی دائمی برای لباسهای پلیاستر و پنبهای است. این شرکت همچنین با افزودن نانو مواد به الیاف اصلاحشده اسمارت سیلور، کفی کفش، تیشرت، جوراب، دستکش و دیگر محصولات ضد بو ورزشی را میتواند تولید نماید.
شرکت هیوسونگ[19] کره جنوبی با استفاده از فناوری نانو، الیاف ضد میکروب حاوی نانو ذرات نقره تولید کرده است. به ادعای مسؤلان این شرکت این ماده تا 9/99 درصد مانع از سرایت باکتریهای عامل ذات الریه، باسیلها و قارچها میشود و درعینحال هیچ ضرری هم برای سلامتی افراد ندارند [10] .
شرکت گرینیارن-اکوفابریک[20] موادی ضد باکتری برای پارچههایی که مخصوص جوراب و کفشهای ویژه فعالیت در محیطهای باز است، تولید کرده است. این شرکت، با قرار دادن نانو ذرات زغال بامبو فعال شده درون لیف پلیاستر یا پنبه و سپس ریسیدن آن، منسوج ضد میکروب تهیه کرده است. زغال بامبو دارای ساختار متخلخل است و علاوه بر جذب بنزن، فنول، متیل الکل و دیگر مواد سمی از خواص ضد میکروبی نیز برخوردار است [11]. برخی از محصولات ورزشی ضد میکروب با استفاده از فناوری نانو در شکل 6 نشان داده شده است.
| لباس ورزشی تهیهشده از لیف Cleancool با خواص مکش سریع، خشک شدن سریع و ضدمیکروب، محصول شرکت Sinotextiles | جوراب تهیهشده از پلیاستر، نایلون و پنبه حاوی نانو ذرات کربن حاصل از گیاه بامبو، محصول شرکت Greenyarn | ||
| یونیفرم تکواندو حاوی نانو ذرات نقره، محصول شرکت Culture Maker Corp. | پارچه دو لایه تهیهشده از نخ پلیاستر، نخ زغال بامبو و یونهای سرامیک نقره، محصول شرکت PuckSkin |
شکل 6. برخی از منسوجات ورزشی ضد میکروب تولید شده با فناوری نانو
4-2-3- منسوجات با قابلیت جذب رطوبت
پارچههای مصنوعی و عملیات تکمیلی رزینی (نظیر ضد چروک) معمولاً ماهیت آبگریزی دارند، با این حال، با عملیات فناوری نانو این پارچهها قادرند که رطوبت را جذب کنند و عرق را از بدن انسان بیرون کنند و سبب خشکی منسوج و راحتی شوند.
شرکت آدیداس در خط لباسزیر یوکیوم[21] (پنبه – نایلون) با فناوری راحتی خنکی نانوتکس و شرکتهای مکتکس[22] و ونتکس[23] برای تولید جوراب خود از این فناوری مدیریت رطوبت استفاده کردهاند [1]. شکل 7 محصول شرکت تورای با نام تجاری Fieldsensor®BYOKAN با قابلیت جذب آب، خشک کردن بسیار سریع سطح پوست، بافت نرم مناسب برای ورزشهای دوومیدانی، فوتبال، اسکی، کوهنوردی وگلف را نشان میدهد [5].
شکل 7. پارچه با قابلیت مدیریت رطوبت [5]
محصول Coolest Comfort شرکت نانوتکس یک سامانه مکش رطوبت پیشرفته است که کنترل و تعادل دمای بدن انسان را برای ایجاد احساس تازگی و خشکی پارچه کمک کند. این الیاف تعرق بدن را جذب کرده و آن را دور میکنند؛ در نتیجه بدن فردی که لباس را پوشیده است، حتی پس از عرق کردن نیز خشک و خنک بوده و فرد احساس راحتی بیشتری میکند. پلیاستر عمل شده با Coolest comfort چهار برابر سریعتر از پنبه 100% خشک میشود [9].
4-2-4- منسوجات محافظ در برابر پرتوفرابنفش
در زمینه منسوجات محافظ در برابر پرتو فرابنفش میتوان به شرکت آمریکایی ادیباِئر[24] که یک شرکت تولیدکننده پوشاک است اشاره نمود که با استفاده از فناوری پوششدهی نانوذرات، پارچههایی با خاصیت محافظت در برابر پرتوهای فرابنفش تولید کرده است [12]. شرکت نانو فاز نیز در محصولات تجاری نانوپوشش خود از روکشهای نانوکامپوزیتی حاوی نانو ذرات بلوری اکسید روی استفاده کرده است و پارچههایی با قابلیت حفاظت در برابر پرتوهای UVA و UVB تولید نموده است. لباسهای ساختهشده با این روش نه تنها حفاظت مؤثری در برابر پرتوفرابنفش دارند بلکه، شفاف، ضد خش و ضد سایش هستند [13].
در پژوهشی که توسط محققان دانشگاه پلی تکنیک هنگکنگ صورت گرفت، لباسهای ورزشی با یک لایه پوششی نانومتری ترکیب پلیمرها و منومرها و مواد محافظ در برابر نور خورشید تولید شده است. لایه شیمیایی که میتواند توسط فرآیند ارزانقیمت و رایج پد-خشک- پخت روی الیاف پارچه قرار گیرد، ضخامتی کمتر از 100 نانومتر یعنی حدود 0001/0 میلیمتر دارد. این لایه همانند مانعی در برابر پرتو مضر فرابنفش نور خورشید عمل کرده و به طرز چشمگیری خطر سوختگی پوست در برابر آفتاب، پیری زودرس پوست و سرطان پوست را کاهش میدهد. در مقایسه با پارچه اصلاحنشده، محافظت این لایه 5 برابر بیشتر بوده و پس از 55 بار شستشو، کیفیت جذب پرتو فرابنفش این پارچه هنوز بسیار بالا است [14].
5- جمع بندی
بازار منسوجات ورزشی/ بیرونی زنجیره ارزشی گستردهای از تولید لیف تا ریسندگی نخ، بافندگی پارچه و در نهایت تولید پوشاک تکمیل شده و سپس انتقال آن به فروشندگان را در بر میگیرد. امروزه بازارهای منسوجات ورزشی و بیرونی متقاضی منسوجات با عملکردهایی نظیر ضد میکروبی، خودتمیزشوندگی، ضد آب و روغن، جاذب رطوبت، محافظ در برابر پرتوفرابنفش، مقاوم در برابر پارگی، عایق حرارتی و رهایش کنترل شده مواد شیمیایی نظیر داروها و مواد معطر هستند. فناوری نانو باتوجه به مزیتهای ذاتی نانومواد نظیر مساحت سطحی بالا و واکنشپذیری فوق العاده میتواند خصوصیات مورد نظر اشاره شده را فراهم سازد. بهبود عملکرد منسوجات با استفاده از فناوری نانو از طریق سه رویکرد الیاف حاوی نانومواد، عملیات تکمیلی و الکتروریسی صورت میگیرد به طوری که اغلب منسوجات با خواص ارتقاء یافته موجود در بازار از طریق عملیات تکمیلی نظیر پوشش حاوی نانوذرات یا عملیات پلاسما تهیه شدهاند.
پانوشت:
[1] Breathability
[2] Haojey Co
[3] Asahi Kasei
[4] TexCare
[5] Adidas
[6] Core-Tex
[7] Nano Horizons Inc
[8] Nano-Tex
[9] Hyosoung
[10] Nano-Group Holding
[11] Ptrotex
[12] Schoeller
[13] Suzutora
[14] Nanosphere
[15] Toray
[16] Suzutora
[17] Nano Horizon
[18] Smart Silver
[19] Hyosung Corp
[20] Greenyarnis Eco-Fabric
[21] Yocum
[22] MecTex
[23] Ventex
[24] Eddie Bauer
————————————————————
6- منابع
[1] E. Mantovani, P. Zappelli, J. Conde, R. Sitja, and F. Periales, “Report on nanotechnology & textiles,” AIRI/Nanotec IT and Bax & Willems Consulting Venturing, 2010.
[2] Y. W. H. Wong, C. W. M. Yuen, M. Y. S. Leung, S. K. A. Ku, and H. L. I. Lam, “Selected applications of nanotechnology in textiles,” AUTEX Research Journal, vol. 6, pp. 1-8, 2006.
[3] Avaliable from; http://haojey.en.china.cn/selling-leads/detail,1073351270,TEXCARE-BAMBOO-CHARCOAL.html.
[4] Avaliable from; http://www.schoeller-textiles.com/uploads/media/nanosphere_e.pdf.
[5] avaliable from; http://www.torayentrant.com.
[6] Avaliable from; http://www.archello.com/en/product/masa#.
[7] Avaliable from; www.frankanthonyshorts.com/.
[8] “کاربرد فناوری نانو در مهندسی ورزش,” مرکز رسانه ای ورزشی ایران1391.
[9] Avaliable from; http://www.nanotech-now.com/news.cgi?story_id=13315.
[10] Avaliable from; http://www.mipan.com/eng/customer_support/pdf/magicsilvernano.pdf.
[11] Avaliable from; http://www.greenyarn.com/Ecofabric.pdf.
[12] Avaliable from; http://www.azonano.com/article.aspx?ArticleID=789.
[13] Avaliable from; http://nanophase.com/markets/textiles/.
[14] W. A. Daoud and Y. Y. Kong, “A new approach to uv-blocking treatment for cotton fabrics,” Textile Research Journal, vol. 74, pp. 97- 100, 2004.
———————————————————————
بخش ترویج صنعتی فناوری های نانو و میکرو
====================================================================================
[جهت دسترسی به گزارش نهایی محصولات و شرکتهای دارای گواهی نانومقیاس ستاد توسعه فناوریهای نانو و میکرو به «کتب مرجع محصولات و تجهیزات نانو و صنعت» به نشانی (INDnano.ir/category/book) مراجعه کنید]
[همچنین برای دسترسی به فایل PDF کلیه گزارشات بهمراه جزئیات، به بخش گزارش های صنعتی پایگاه اینترنتی رسانه تخصصی نانو و صنعت (www.INDnano.ir/category/report) مراجعه نمایید.]
====================================================================================

