طرح کسب‌وکار، نوشته‌ای توصیفی و جامع در مورد کسب‌وکار یک موسسه یا یک کارآفرین است. این طرح حاوی بررسی‌های دقیقی در خصوص تولیدات یا خدمات یک شرکت، بازار و مشتریان، رقبا، منابع انسانی، منابع تأمین مالی، فناوری و ابعاد فنی محصول یا خدمات و غیره است.
اگرچه امروز در مباحث مربوط به کسب‌وکارهای نوپا، تأکید بیشتری بر تهیه‌ی مدل کسب‌وکار (Business Model) می‌شود، اما همچنان تهیه یک طرح کسب‌وکار (Business Plan) هم ازلحاظ حفظ یکپارچگی و نظم در اجرا و هم برای ارائه به بانک‌ها و سرمایه‌گذاران، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
طرح کسب‌وکار سندی مکتوب است که جزئیات کسب‌وکار پیشنهادی را مشخص می‌کند. این سند باید ضمن تشریح موقعیت کنونی، نیازها، انتظارات و نتایج پیش‌بینی‌شده را شرح داده و کلیه جوانب آن را ارزیابی کند.
یک طرح کسب‌وکار باید به سؤالات کلیدی زیر پاسخ گوید:
• چه چیزی؟
• چرا؟
• چگونه؟
• چه کسی؟
• چه زمانی؟
• چقدر؟
آماده‌سازی یک طرح کسب‌وکار مستلزم داشتن آگاهی کافی در مورد بسیاری حیطه‌های کسب‌وکار است. مدیریت منابع انسانی، علم مالی، مدیریت دارایی‌های معنوی، مدیریت زنجیره‌ی تأمین، مدیریت عملیات، و بازاریابی مهم‌ترین آن‌ها هستند. می‌توان طرح کسب‌وکار را به‌صورت مجموعه‌ای از زیر بخش‌ها دانست که هریک، بخشی از موضوعات فوق را پوشش می‌دهد.
هدف اصلی از نوشتن این طرح‌های کسب‌وکار، در موارد زیر خلاصه می‌شود:
1. اخذ وام
2. جذب سرمایه‌گذار
3. شرکت در رقابت‌های طرح کسب‌وکار
4. حضور در مراکز رشد و پارک‌های فناوری
5. ورود به بورس
6. مذاکره و دریافت امتیازات تجاری
به‌منظور تدوین طرح کسب‌وکار، سرفصل‌های متنوعی را می‌توان استفاده نمود. الگو و فرمت مشخصی برای تدوین طرح کسب‌وکار وجود ندارد. به‌عنوان نمونه روبرت هیسریچ در کتاب کارآفرینی این عنوان‌ها را برای تدوین یک طرح کسب‌وکار مناسب، در نظر گرفته است:
1. معرفی
- نام و نشانی فعالیت اقتصادی
- نام و نشانی مدیران
- ماهیت فعالیت اقتصادی
- بیان مبالغ مالی موردنیاز
- بیان میزان محرمانه بودن گزارش
2. خلاصه مدیریتی: در این بخش، خلاصه‌ای از کل طرح تجاری در دو یا سه صفحه خلاصه می‌شود.
3. تحلیل صنعت
- دورنما و روند آتی
- تحلیل رقیبان
- بخش‌بندی بازار
- پیش‌بینی صنعت
4. شرح فعالیت کارآفرینانه
- کالاها
- خدمات
- اندازه فعالیت اقتصادی
- تجهیزات دفتری و کارکنان
- پیشینه کارآفرینان
5. طرح تولید
- فرآیند تولید
- کارخانه فیزیکی
- تجهیزات و ماشین‌آلات
- نام تأمین‌کنندگان مواد اولیه
6. طرح بازاریابی
- قیمت‌گذاری
- توزیع
- تبلیغ
- پیش‌بینی تولید
- کنترل‌ها
7. طرح سازمانی
- شکل سازمانی و نوع مالکیت
- شناسایی شریکان یا سهامداران عمده
- میزان اقتدار مدیران
- پیشینه مدیریت گروه
- نقش و مسئولیت اعضای سازمانی
8. ارزیابی ریسک
- ارزیابی ضعف فعالیت اقتصادی
- فناوری‌های جدید
- طرح‌های احتمالی
9. طرح مالی
- پیش‌نویس سود و زیان
- برآورد جریان نقدینگی
- پیش‌نویس ترازنامه
- تحلیل نقطه سربه‌سر
- منابع و موارد استفاده وجوه
10. ضمیمه
- نامه‌ها
- داده‌های تحقیق بازار
- اجاره‌نامه‌ها یا قراردادها
- فهرست‌های قیمت تأمین‌کنندگان
منبع : McKeever, M. (2016). How to write a business plan. Nolo.
