گزارش رصد محصولات صنعتی و تجاری فناوری نانو در حوزه صنایع غذایی در جهان

صنعت فراوری غذا با چالش های بیشماری برای توسعه روبه رو است. اجرای سیستم هایی که بتوانند مواد غذایی با کیفیت بالا و ایمن را تولید کنند و از نظر زیست محیطی قابل قبول بوده و پایدار باشند، از جمله این چالش ها است. برای حل این موضوع، خلاقیت هایی برای استفاده از فرآیندها، محصولات و ابزارهای جدید در صنعت غذا لازم است. نانوتکنولوژی در حال پیشرفت است و در طیف گسترده ای محصولات مجاز شده بوسیله FDA از جمله محصولات پزشکی، مواد غذایی و آرایشی استفاده می شود. از بین 368 محصول مبتنی بر فناوری نانو در حوزه صنایع غذایی، بیشترین کاربرد آن در مکمل های غذایی است. در بین کشورها نیز، فعال ترین کشور در این حوزه ایالت متحده امریکا می باشد.

مزیت های فناوری نانو در صنعت غذا از جمله امکان غنی سازی مکمل ها و حفظ ترکیبات فراسودمند در غذا جهت رسانش کنترل شده آنها به سلول ها، امکان پوشاندن طعم¬های نامطلوب، کاربرد در بسته بندی های فعال و هوشمند و همچنین کاربرد در تشخیص کیفیت و ایمنی مواد غذایی موجب تمایل بسیاری از شرکت¬ها جهت استفاده از این فناوری شده است؛ به طوری که طی چند سال اخیر فناوری نانو به عنوان جزء مهمی از صنعت غذا تبدیل شده است و بسیاری از شرکت های مطرح در صنایع غذایی به تحقیق و توسعه در این زمینه پرداخته اند و برخی از محصولات حاصل از این فناوری را روانه بازار نموده و برخی دیگر از محصولات آن ها در انتظار ورود به بازار هستند.کشور پیشرفته آمریکا جزء فعال ترین ها در زمینه استفاده از این فناوری در حوزه صنایع غذایی می باشد. لذا ضروری است تا شرکت¬های صنایع غذایی ایرانی نیز ورود جدی به این عرصه داشته باشند تا ضمن افزایش کیفیت محصولات خود، از ارزش افزوده قابل توجهی که در این فناوری ایجاد شده است، بهره مند گردند. همزمان با توسعه نانوتکنولوژی، قابلیت کاربرد آن در صنعت غذا نیز در حال افزایش است. اما، ملاحظات تکنولوژیک و علمی در حال حاضر برای توسعه نانوتکنولوژی در این صنعت کافی نیست.

نانو فناوری با ظرفیت بالایی که در افزایش زیست دسترسی ترکیبات مغذی دارد می تواند به عنوان ابزاری کارآمد برای پاسخ گویی به تقاضای مصرف کنندگان برای غذاهای فراسودمند استفاده شود.  نتایج نوید بخشی با استفاده از وارد کردن نانومواد به داخل بسته¬بندی به¬دست آمده است، که باعث کاهش استفاده از مواد خام گران و تولید ضایعات شده است. با نرخ بالای ضایعات غذایی در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، کاربرد فناوری نانو در بسته¬بندی می تواند به عنوان گزینه ای نوید بخش برای محافظت از محصول در طی نگهداری و توزیع استفاده شود. ایران از جمله کشورهایی است که در سال‌های اخیر رشد چشمگیری در حوزه فناوری نانو کسب کرده است. جمهوری اسلامی ایران در حوزه فناوری نانو، رتبه هشتم جهان را در زمینه کاربرد نانو در صنایع غذایی را به دست آورد که بیشترین فعالیت ایران تولید بسته بندی¬های نانویی با خاصیت ضد میکروبی می باشد. ضروری است که ایران درکنار ایجاد صنایع جدید با استفاده از فناوری نانو، باعث توانمندسازی و رقابت پذیرشدن صنایع غذایی خود در جهان شود.